Schubben van zebravisjes zijn prima geschikt om kandidaatstoffen voor medicijnen voor botziekten mee te identificeren, zo blijkt uit promotie-onderzoek van medisch bioloog Erik de Vrieze aan de Radboud-universiteit. Dat zou betekenen dat voor de ontwikkeling van die medicijnen minder proefdieren als muizen en ratten nodig zijn. De visjes schijnen er ook weinig last van te hebben. De schubben groeien gewoon weer aan.En bij het verwijderen van de schubben gaat de zebravis niet dood; de schubben groeien gewoon weer aan.
De Vrieze wilde weten of de zebravisschubben geschikt zijn voor het testen van kandidaatstoffen voor medicijnen voor botziekten. “De eerste fase van het testen van kandidaatstoffen is erg grofmazig. Miljoenen stoffen worden getest in een biologisch beperkt proces, waarbij alleen gekeken wordt naar zaken als: bindt dit stofje met X, hoe reageert het op Y. Dan heb je een eerste indruk of zo’n stof interessant kan zijn voor medicijnontwikkeling. Probleem is alleen dat daarna bij het testen van de stof in een rat of muis alsnog heel veel stoffen afvallen.” Ten koste van de ratten en muizen.
Het onderzoek van De Vrieze maakt aannemelijk dat zebravissenschubben inderdaad bruikbaar kunnen zijn voor een ‘tussentestfase’. De cellen in de schubben blijken zich in allerlei processen vrijwel hetzelfde te gedragen als botcellen. Ze reageren bijvoorbeeld net zo op glucocorticoïden, ontstekingsremmers die bij mensen osteoporose kunnen veroorzaken, als botten. De zebravissenschub zou als eerste ‘zeef’ kunnen dienen.
Voor gebruik de farmaceutische industrie moest De Vrieze wel wat extra’s doen: hij ontwikkelde een zebravissenlijn waarbij de botvormende activiteit in de schubben zichtbaar wordt gemaakt. Deze zebravissen hebben een extra gen, waardoor ze de luciferase aanmaken zodra een bepaald botvormend eiwit (osterix) aangemaakt wordt. Daardoor geven de visjes licht bij botvorming, althans na activering met een andere stof. De Vrieze heeft inmiddels contact met de farmaceutische industrie, maar had dat graag eerder gehad. Nu heeft hij maar een beperkte aantal stoffen kunnen testen in combinatie met de ‘schubbenzeef’.

Bron: Alpha Galileo