Het minuscule zuurstofloze beestje (afb: univ. van Tel Aviv)

Israëlische onderzoekers hebben een parasitisch beestje ontdekt, familie van de kwal, dat bij zijn ademhaling geen zuurstof gebruikt. De ontdekking verandert wel het een en ander aan de opvattingen van de wetenschap over de dierenwereld.
Het piepkleine beestje (Henneguya salminicola) telt maar zo’n tien cellen en vestigt zich meestal in het spierweefsel van zalmen. Het is familie van de kwal en koralen. Het heeft het opgegeven om zuurstof te gebruiken voor de energieproductie. “Zuurstofademhaling zie je overal bij dieren, maar er is kennelijk een uitzondering”, zegt Dorothee Huchon van de universiteit van Tel Aviv. “Onze ontdekking geeft aan dat de evolutie raar kan lopen. Zuurstofademhaling is een belangrijke bron van energie en toch hebben we een dier gewonden dat die manier heeft opgegeven.”
Sommige organismen zoals schimmels en amoebes die in zuurstofloze omgeving leven hebben gaandeweg de mogelijkheid tot ademhalen verloren. Dat lijkt nu dus ook bij dieren te kunnen gebeuren. Dit exemplaar(tje) leeft natuurlijk ook in een zuurstofloze omgeving. Het genoom van het beestje is uitgelezen door een Amerikaans/Israëlische groep

Toeval

De afwijking van het beestje werd bij toeval ontdekt. Uit het genoom werd duidelijk dat het geen genoompje in de mitochondriën had, zoals te doen gebruikelijk is bij dit celorgaan in dieren. Daar wordt zuurstof gebruikt voor de energievoorziening van de cel. Tot nu toe was de discussie onder biologen of dieren konden overleven zonder zuurstof. Dat dieren zuurstof gebruiken werd, onder meer, toegeschreven aan de meercelligheid.

Huchon: “Het is nog niet duidelijk hoe de parasiet aan zijn energie komt. Misschien neemt hij die uit de vissencellen of heeft zij een andere vorm van ademhaling, zoals anaerobe niet-dierlijke organismen. In het algemeen werd aangenomen dat in de evolutie organismen steeds complexer worden en dat enkel- en oligocelligen de voorouders zijn van complexe organismen, maar hier, vlak voor ons, is een dier waarbij de evolutie omgekeerd werkte. In een zuurstofloze omgeving is dat zijn overbodige genen voor zuurstofademhaling kwijtgeraakt en is een eenvoudiger wezen geworden.”

Bron : EurekAlert