Periodiek Systeem van verloren materialen (afb: Nature)

Mijnbouw is een verwoestende bedrijvigheid en de mensheid gaat ook nog eens bijzonder verspillend om met de zo gewonnen grondstoffen. Uit een analyse van 61 commercieel toegepaste metalen blijkt dat meer dan de helft niet langer dan tien gebruikt wordt en veel daarvan gaat daarna voor een groot deel verloren voor hergebruik.
Elk jaar worden miljarden tonnen metalen gedolven. De productie van die metalen tot bruikbare grondstoffen is verantwoordelijk voor 8% van de broeikasgasuitstoot in de wereld. Hergebruik en kringlopen zouden de schade door mijnbouw en metaalproductie kunnen verminderen, maar dat gebeurt voor de meeste metalen niet of nauwelijks (zie ‘periodiek systeem’). “Hoe langer we metalen gebruiken hoe minder we hoeven te delven”, zegt Christoph Helbig van de universiteit van Bayreuth (D). “Voor we weten hoe we die kringlopen kunnen sluiten, zullen we moeten weten waar ze (die metalen; as) blijven.”

Dat er een hoop verspild wordt is maar al te bekend, stelt Thomas Graedel van de Yale-universiteit. Die verspilling/verliezen ontstaat/ontstaan in elke fase van de levensloop van metalen. Sommige metalen worden gedolven als bijproduct zonder ooit te worden gebruikt. Tijdens de productie, het gebruik gaan metalen verloren of ze worden omgezet in andere verbindingen zoals kunstmest die over de aarde verspreid wordt en daardoor verloren gaat. Uiteindelijk blijkt afval en recyclering na gebruik verantwoordelijk voor het grootste verlies: 84%.
Veel studies naar die verliezen zouden alleen gekeken hebben naar afzonderlijke materialen zonder de samenhang mee te nemen, stelt Graedel, die niet bij het onderzoek betrokken is geweest. Dat zouden Helbig c.s. beter hebben gedaan. Ze verzamelden en vergeleken cijfers van verschillende bedrijfstakken om te zien hoe lang metalen nuttig gebruikt werden, hoe ze verloren gingen en of ze werden gerecycleerd.

Goud

Van de meeste metalen wordt maar een klein deel na gebruik weer opgewerkt. Grote uitzondering is goud met ijzer en lood als goede tweede en derde. Ook sommige metalen die als wezenlijk worden aangemerkt in de EU en de VS gaan grotendeels verloren na gebruik. Dan gaat het onder meer over kobalt, van belang voor onder meer lithiumbatterijen, en gallium, een belangrijke halfgeleider.
Een belangrijke impuls voor hergebruik en opwerken van ‘afgedankte’ materialen zou wetgeving zijn die hergebruik in nieuwe producten bevordert, stelt Helbig. Het ziet er uit dat de EU regelgeving voorbereid om hergebruik voor lithium, nikkel, kobalt en lood in sommige typen batterijen verplicht te stellen.

Daarbij kunnen legeringen van metalen voor problemen zorgen, maar metalen een tweede, derde en n-de leven te geven is volgens de onderzoeker wezenlijk voor een duurzamere toekomst die (dus) verspilling zo veel mogelijk tegen gaat.

Bron: Nature