Kitty Genovese:… verkracht en vermoord zonder dat omstanders ingrepen

Het is een bekend verhaal dat omstanders vaak niet ingrijpen als ze getuige zijn van geweld of van mensen in nood, maar de vraag is of het verhaal ook klopt. Die wijsheid zou ontleend zijn aan  een voorval in 1964 waar de 28-jarige Kitty Genovese werd verkracht en vermoord onder de ogen van 38 omstanders die niet ingrepen.  Uit nieuw onderzoek blijkt dat beeld niet helemaal of zelfs helemaal niet te kloppen. In negen van de tien bestudeerde gevallen trad ten minste een omstander in het krijt, vaak meer dan een. Wat doe je als iemand in je omgeving hulp nodig heeft? Dan kom je op een fenomeen dat het omstanderseffect heet: hoe meer omstanders, des te minder zijn de mensen geneigd de helpende hand toe te steken. Dat verhaal klopt echter niet, althans maar zeer gedeeltelijk. In verreweg de meeste gevallen zijn omstanders wel degelijk bereid in te grijpen.
Het blijkt dat het aantal van 38 omstanders dat de New York Times noemde overdreven was, maar het verhaal is een eigen leven gaan leiden. Het omstanderseffect, voor het eerst zo genoemd door sociaal-psycholgen Bib Lantané en John Darley, is door vele experimentele studies onderbouwd.
Het idee was dat mensen zich minder verantwoordelijk voelen als er meer mensen aanwezig zijn of dat ze bang zijn af te gaan bij zoveel toeschouwers. Ook zou het kunnen zijn dat als niemand ingrijpt de situatie niet als ernstig wordt gezien.

90%

Nu hebben Richard Philpot van de universiteit van Lancaster en medeonderzoekers aannemelijk gemaakt dat dat omstanderseffect wel eens fictie zou kunnen zijn. Ze bekeken bewakingsbeelden van echte geweldsituaties in het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Zuid-Afrika en constateerden dat in 90% van de gevallen ten minste een iemand (maar meest meer) tussenbeide kwam en probeerde te helpen. Ze constateerden ook dat de hulp waarschijnlijker was als er meer omstanders waren, het tegenovergestelde van wat werd verondersteld.

Opvallend is dat de neiging te helpen in de drie landen even groot was, dat ondanks dat Zuid-Afrika aanzienlijk hogere geweldcijfers kent dan het VK en Nederland (en dus het risico van ingrijpen ook groter is). Dat betekent volgens Philpot dat mensen van nature bereid zijn te helpen als iemand in nood verkeert.
De vraag is dan natuurlijk hoe het geval Kitty Genovese in dit verhaal past en waarom al die andere studies de omstandershypothese bevestigden. Deugden die studies niet en deze wel?

Philpot en zijnen willen nog gaan kijken welke factoren de neiging tot ingrijpen beïnvloeden. Heeft de geweldpleger een wapen of is ie erg groot? Philpot: “Ik zal niet zeggen dat je in alle gevallen een kans van 90% hebt dat er wordt ingegrepen, maar het is een gemiddelde. Dat is iets wat we nog niet eerder hadden.”

Bron: New Scientist