Mieren hebben een relatie met bacteriën (links) die verschillende antibiotica (boven) voor ze produceren (af: Marvasi et. al.)
Al miljoenen jaren maken schimmelkwekende mieren gebruik van ‘antibiotica’ producerende bacteriên om hun oogst te beschermen tegen parasitische schimmels. Daar schijnen die schimmels geen verweer tegen te hebben: ze bouwen geen resistentie op. Onderzoekers zijn eens gaan kijken hoe die mieren (en bacteriën) dat voor elkaar krijgen. Hebben de mieren de oplossing voor wat we zo langzamerhand de antibioticacrisis zijn gaan noemen, nu steeds meer micro-organismen ongevoelig zijn geworden voor antibiotica.
“Op de een of andere manier heeft die samenwerking (tussen mieren en bacteriën) ervoor gezorgd dat ze geen problemen kregen met de resistentie”, zegt Massimiliano Marvasi van de universiteit van Florence. “Dat deed ons veronderstellen dat de toepassing van mengsels van zich constant ontwikkelende varianten van antibiotica het waarschijnlijkste model is dat die dynamiek verklaart.”
Marvasi en zijn medeonderzoekers bestudeerden de multiresistentie van verschillende ziekteverwekkers. Zijn collega Ayush Pathak stelde op een gegeven moment voor om wat ze aantroffen, ook in ziekenhuizen, eens te vergelijken met wat er gebeurt in andere situaties zoals bij de ’tuinen’ van de attini-mieren die schimmels kweken voor voedsel.
In een ziekenhuis leidt het gebruik van antibiotica vrij snel tot het ontstaan van resistente bacteriestammen. Daar hadden de mieren geen last van. Het bleek de onderzoekers dat die bacteriën die de mieren gebruiken voor de aanmaak van hun antibiotica die stoffen zowel qua structuur als samenstelling variëren. Op de een of andere manier beïnvloeden de mieren die bacteriën waardoor die licht afwijkende varianten produceren, waartegen de parasitaire schimmels geen verweer hebben. En die hebben dat in miljoenen jaren ook niet voor elkaar gekregen.
Varianten
Het idee dat de onderzoekers hier uit putten is te gaan werken met continu variërende mengsels en/of structuren van de antibiotische verbindingen. Het zou, vinden de onderzoekers, waard zijn om die aanpak eens uit te proberen. Marvasi: “Ik denk dat met die strategie je oude antibiotica weer nieuw leven kan geven.”
De volgende stap in het onderzoek is te gaan kijken welke selectiedruk de desbetreffende genen in bacteriën zo verandert dat die varianten gaan aanmaken. Pathak: “Een beter begrip daarvan biedt ons misschien de mogelijk om nieuwe strategieën te ontwikkelen tegen resistentie en misschien ook om nieuwe antibiotica te ontwikkelen.”
Bron: Science Daily