Onderzoekersters bezig met veldwerk (afb: NIOO)

Er is de laatste jaren steeds meer aandacht gekomen voor het ‘welzijn’ van de bodem en daar lijkt het niet best mee gesteld te zijn. Dan hebben we het vooral over de bodem die door de mens wordt gebruikt. Nu blijkt uit onderzoek van, onder meer, het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) dat minder intensief gebruik van de bodem goed is voor de gezondheid van de bodem. Dat zou zowel voor biologisch als (nog?) conventioneel landgebruik gelden.

Duurzamer voedsel verbouwen is de grote uitdaging, maar hoe doe je dat? Daarbij is een gezonde bodem een eerste vereiste. Volgens de onderzoekersters van NIOO, de universiteit van Tübingen en van Wageningen is een multifunctionele bodem essentieel voor duurzame voedselproductie. Bodem, zo gaan ze verder, speelt ook een onmisbare rol bij waterberging, het omgaan met klimaatverandering en het onderdrukken van ziekten.
Onderzoek op landbouwbedrijven in heel Nederland toont aan dat vooral de intensiteit van de grondbewerking bepaalt of de bodem al zijn functies kan behouden. Interessant is dat het verschil tussen gangbare en biologische landbouw minder van invloed is. In beide landbouwsystemen is er veel variatie in bodembewerking en -beheer.
“Het goede nieuws is dat er in de gangbare landbouw, die de overgrote meerderheid vormt, nog veel te winnen valt”, zegt bodemecoloog en NIOO-hoogleraar Wim van der Putten. “Op alle bedrijven, ook de biologische, is het op dit punt belangrijk om de bodem niet te intensief te bewerken. Dat kan door, bijvoorbeeld, minder te ploegen. Het keren van de grond tijdens het ploegen is een zeer grote verstoring van het bodemleven.”
Niet alleen minder ploegen, maar ook meer gebruik maken van mengsels van grassen en planten uit de bonenfamilie, zoals klaver, draagt ​​bij aan een multifunctionele, gezonde bodem. Die gewassen kunnen worden afgewisseld met granen zoals tarwe, gerst, spelt en rogge.

De onderzoekersters namen monsters en voerde metingen uit op meer dan vijftig Nederlandse landbouwbedrijven op zowel klei- als zandgrond. Dit gebeurde steeds in tweetallen: een bedrijf met gangbare landbouw en een biologisch buurbedrijf. De bodemsoort en overige omstandigheden zijn dan goed vergelijkbaar.

Haaks

“De populaire term duurzame intensivering staat haaks op onze resultaten”, stelt medeonderzoeker Kyle Mason-Jones, nu werkzaam aan de Universität Tübingen. “Intensiever bodembeheer leidt tot vermindering van bodemfuncties en is dus minder duurzaam.” Daarom stellen de onderzoekers een nieuw, passend doel voor: productieve de-intensivering. “Als dat lukt, haal je meer functies uit een minder intensief bewerkte bodem, terwijl de gewasopbrengst zoveel mogelijk behouden blijft.”
“Je hoeft niet per se de hele overgang naar biologische landbouw te hebben doorgemaakt om nog steeds een positieve impact te hebben op de bodemgezondheid’, zegt medeonderzoekster Guusje Koorneef. “Ik vind het zeer veelbelovend dat je in zowel conventionele als biologische landbouw de bodemfunctie kunt verbeteren door deze minder intensief te bewerken.”

Bron: Science Daily