Het is zo langzamerhand een niet eindigend welles/nietes-spelletje. Na jaren te hebben gedacht dat we ons hele leven moesten doen met de hersencellen die we bij de geboorte hadden werd ontdekt dat dat niet helemaal zou kloppen. In bepaalde delen, met name de hippocampus (het zeepaardje), zouden ook tijdens ons volwassen leven nieuwe hersencellen worden aangemaakt. Nu komen onderzoekers rond neurobioloog José Manuel Garcia Verdugo van het Cavanillesinstituut weer tot de conclusie dat volwassen hersencellen nauwelijks nieuwe hersencellen aanmaken, zeg maar niet. Dat zal vast niet het laatste woord over dit onderwerp zijn.

De aanmaak van hersencellen in de hippocampus daalt sterk van de vroege jeugd naar haast onwaarneembare hoeveelheden in de volwassenheid, zo schreven de, in hoofdzaak dezelfde, onderzoekers al eerder in het blad Nature. Nu hebben de onderzoekers daar een overzichtsstudie aan gewijd, die hun gelijk zou bewijzen.
Jarenlang hebben onderzoekers aanneembaar gemaakt dat in de getande winding (gyrus dentatus), onderdeel van de hippocampus, ook tijdens de volwassenheid dagelijks honderden nieuwe hersencellen worden aangemaakt. Dat zou dus niet kloppen. De aanmaak van nieuwe hersencellen zou al in het eerste levensjaar snel afnemen, zo bleek uit onderzoek van menselijk hersenweefsel. Dat wordt min of meer bevestigd door onderzoel in de hersens van makaken, een apensoort, waar een soortgelijke snelle daling valt waar te nemen.

Garcia Verdugo: “De aanmaak van nieuwe neuronen bij mensen en niet-menselijke primaten in de hippocampus vindt plaats in de embryonale fase en dan mondjesmaat na de geboorte, in de eerste levensmaanden. We konden nauwelijks nieuwe neuronen vinden bij de hersens van een 7- en 13-jarige en geen enkele bij onderzoeken die werden uitgevoerd bij volwassenen die leden aan epilepsie.”
Dat is anders bij primitievere diersoorten zoals knaagdieren. “Anders dan bij knaagdieren worden mensen geboren met bijna alle hersencellen die ze nodig hebben voor een normale ontwikkeling. Alles wat er later gebeurt in de hersens moet toe te schrijven zijn aan plasticiteit (aanpassingsvermogen; as)”, zegt de Spanjaard. We hebben het dan over de vorming van netwerken tussen de hersencellen onder invloed van bepaalde stimuli. Die plasticiteit zou niks te maken hebben met de aanmaak van nieuwe cellen (neurogenese).

Evolutionaire sprong

“Een van de evolutionair grote sprongen in de ontwikkeling van de mens vormt de stroming (?; as) van nieuwe neuronen naar de voorhoofdskwab bij jonge kinderen. Dat gebeurt niet bij muizen. Dat zou te maken hebben met geheugenvorming en leervermogen en ook verband houden met het menselijke sociale gedrag”, zegt de onderzoeker. Volgens de onderzoekers worden er in de hippocampus geen nieuwe hersencellen aangemaakt, maar ontstaan er neurale netwerken.
Een belangrijke hindernis in dit al jaren durende welles/nietes-spel is dat het onderzoek aan menselijke hersens altijd gebeurt met hersenweefsel van overledenen. De vraag is dan of dat ‘dode’ materiaal een goed beeld geeft van de hersens in het volle leven. Zoals ik al gezegd heb zal met dit verhaal de discussie niet ten einde zijn.

Bron: Alpha Galileo