Op allerlei fronten wordt er gezocht naar oplossingen voor de dreigende antibioticacrisis. Steeds meer bacteriën zijn, mede door overmatig gebruik, ongevoelig geworden voor antibiotica en er dreigt een ramp voor de gezondheidszorg. Er zijn al alternatieven bedacht (zoals bacteriofagen) maar ook de plantenwereld schijnt kandidaten te huizen die bacteriedodende stoffen zouden kunnen ‘leveren’. Wellicht dat ook veenbessen daartoe behoren.
Veenbessen zijn verrukkelijk en bevatten (heilzame) antioxidanten, maar ze zouden ook te gebruiken zijn tegen ziekteverwekkende bacteriën. Volgens de onderzoekers van de McGill-universiteit en het nationale instituut voor wetenschappelijk onderzoek INRS) in Montréal zouden bacteriën geen resistentie kunnen ontwikkelen tegen de antibioticaversterkende stoffen in veenbessen.
Veenbessensap zou helpen tegen urinewegontstekingen. Dat bracht de onderzoekers op het idee meer aan de weet te komen over de moleculaire achtergrond van die werking. Ze deden hun proeven met bacteriën die verantwoordelijk zijn voor urineweginfecties, voor longontsteking en voor maagdarmstoornissen (resp. Proteus mirabilis, Pseudomonas aeruginosa, and Escherichia coli).
“Normaal worden die bacteriën in het lab behandeld met antibiotica”, zegt McGill-onderzoekster Natalie Tufenkji, “maar de bacteriën kunnen daartegen resistent worden. Als we die bacteriën tegelijkertijd behandelden met antibiotica en een veenbeesenextract ontstond er geen resistentie. We waren daar verbaasd over en zien grote mogelijkheden.”

Gevoeligheid

Het bleek dat de bacteriën door die toevoeging gevoeliger worden voor antibiotica. Dat gebeurde op twee manieren. Het extract maakt de celwand van de bacteriën beter doorlaatbaar voor de antibiotica en bovendien heeft het invloed op het mechanisme van de bacteriën om ongewenste stoffen te verwijderen. Dat betekent dat die antibiotica in die combinatie ook al bij lagere doses werkzaam zijn.

“Die activiteit wordt veroorzaakt door stoffen die worden aangeduid met proanthocyanidines“, zegt medeonderzoeker Éric Déziel van INRS. “Er bestaan verschillende proanthocyanindines en mogelijk werken die samen. We moeten meer onderzoek doen welke het best samenwerken met antibiotica.”
Nadat ze de werking van veenbessenextract hadden uitgeprobeerd op celkweken schakelden ze over op dierproeven (besmette insecten). Ook daar werd het positieve effect waargenomen. Nu gaat het om het achterhalen van de actieve bestanddelen in de veenbessen die dit resultaat bewerkstelligen. Tufenkji: “We hopen zo ook de doses antibiotica die toegepast worden te kunnen verlagen als onderdeel in de strijd tegen antibioticaresistentie.”

Bron: phys.org