Kunstmatige intelligentie kan helpen feit van flauwekul te scheiden
In Amerika worden ze nog volop gebruikt, leugendetectors, maar de meeste rechtstaten maken er geen gebruik van: verregaand onbetrouwbaar. Dat zou wel eens anders kunnen worden. Onderzoekers van de universiteit van Indiana (VS) rond Giovanni Ciampaglia zouden een programma hebben ontwikkeld die bij simpele uitspraken het waarheidsgehalte kan berekenen. Voorwaarde is wel dat de feitelijke informatie digitaal beschikbaar moet zijn. Daaag, leugendetectors.
Zo’n programma zou natuurlijk ook goede diensten kunnen bewijzen bij allerlei uitspraken van politici en bedrijfsvertegenwoordigers. Feit of fictie? Kranten hebben daar tegenwoordig rubriekjes voor, waarin uitgezocht wordt of bepaalde uitspraken kloppen of uit de lucht gegrepen zijn. Ciampaglia c.s. gebruiken daarbij een kennisnetwerk, dus lijkt hun vinding niet helemaal geëigend om erachter te komen of een verdachte de waarheid spreekt of niet, waarvoor in de VS de leugendetectors meestal worden gebruikt. De onderzoekers lieten hun programma werken met de inhoud van de, Engelstalige, Wikipedia. Daaruit filterden ze driemiljoen begrippen die via 23 miljoen koppelingen met elkaar verbonden waren, zoals ‘Sokrates is een filosoof’ of ‘Parijs is de hoofdstad van Frankrijk’. Een uitspraak is waar als de termen met elkaar verbonden zijn. De verbinding Sokrates en mens klopt, maar Sokrates en dier niet. In zo’n kennisnetwerk zijn verbindingen via meer dan een stap mogelijk: Sokrates en mens, Sokrates en filosoof en mens en filosoof. Volgens het programma volgt daaruit dat Sokrates een mens is. Uiteraard, anders schiet het niet, kunnen die verbindingen ook over meer dan twee schijven lopen.
De onderzoekers testten hun programma met simpele uitspraken als ‘Obama is president van Amerika’. Om het niet al te simpel te maken, verwijderden de onderzoekers de directe koppeling tussen Obama en president in het Wikipedia-lemma. Het progamma moest dan naar andere verbindingen zoeken om uit te maken of de uitspraak waar (= 1) of onwaar (= 0) is of een getal daar tussen in.
De aangehaalde uitspraak kreeg een hoge score, de uitspraak Obama is een moslim niet. In zijn algemeenheid kregen ware uitspraken hogere scores dan onware. Voor het bepalen van het waarheidsgehalte zijn indirecte verbindingen doorslaggevend, zegt Ciampaglia. Pas toen het programma in staat was langere wegen tussen twee begrippen af te leggen, gingen de resultaten omhoog. In het Duitse blad der Spiegel, waaruit ik dit bericht pluk, wordt gesteld dat de computer nu in staat is om feit van flauwekul te scheiden, maar ik waag dat, vooralsnog, te betwijfelen. Daartoe zou die computer toch een gigantische hoeveelheid kennis gestapeld moeten hebben. Bovendien zou die kennis terdege op onzin moeten worden getest. Wie of wat doet dat? Gelukkig meldt het Duitse blad dat de tijd die de computer automatisch fouten in teksten nog ver weg is, zeker als die informatie nergens digitaal beschikbaar is, zoals bij het verhoren van verdachten.
Bron: der Spiegel