Eerlijk gezegd dacht ik altijd dat ondertiteling er alleen was voor de kleinere taalgebieden en voor gehoorgestoorden, maar tegenwoordig zie je in Nederlandse series en films in Vlaams België ondertiteld worden en omgekeerd in Nederland Vlaamse. In 99 van de honderd gevallen is dat vreselijke flauwekul. Je moet een klein beetje meer moeite doen.
Hoe doen ze dat in grotere taalgebieden. Ondertitelen ze in Australië of Amerika Engelse films en series, in Duitsland Zwitserse? Je kun natuurlijk synchroniseren, maar daar los je het probleem niet helemaal mee op. Het lijkt er op dat ondertitelen vaak gebeurt, vooral bij videodiensten zoals Netflix.  Is dat een vorm van luiheid (geen moeite willen doen iets afwijkend taalgebruik te ‘decorderen’?) of bang dat je door die inspanning iets wezenlijks mist? Dat lijkt er op, maar er zijn meer oorzaken zoals de betere geluidstechniek.
40% van de Netflixers gebruikt altijd ondertiteling en 80% zeker een keer per maand. Dat heeft dus weinig met gehoorstoringen te maken. Ik heb geen Netflix dus weet niet of mensen die naar een film of serie in een voor hemhaar vreemde taal kijken daartoe gerekend worden. Als 40% van de Netflixers Engels niet als moedertaal heeft dan zou je al de verklaring hebben, maar in de Britse krant the Guardian wordt dat punt niet aangekaart.

Brabbelende en monkelende spelersters kunnen een probleem zijn, maar het lijkt er toch op dat de voortschrijdende (-snellende?) voor die problemen heeft gezorgd, stelt de krant. Hoe beter de geluidstechniek hoe meer ongewenste rommel er meekomt. In oudere films werd het geluid later ingesproken zoals bij nasynchronisatie, maar tegenwoordig hebben de acteurs de mikrofoons bij zich zodat ze heel zacht, fluisterend kunnen praten. In een bioscoop waar alles op het witte doek is gericht kan dat nog werken, maar thuis kan dat een probleem zijn. Persoonlijk luister ik dan ook vaak met oortjes.

Storende geluiden

Met die betere techniek kun je ook andere geluiden meenemen. Dat vinden de regisseurs misschien een vooruitgang, maar is voor veel kijkers een doorn in het oog.Je hoort ook Nederlandse tv-kijkers klagen dat veel programma’s worden verziekt door bijkomend geluid. Waarom, vragen sommige mensen zich af, moet er zo vaak muziek bij?
Vroeger ging ik (=as) veel naar de bioscoop, waar ik vrijwel uitsluitende buitenlandse, en dus ondertitelde, films zag. Toen ik de eerste Nederlandse film zag zocht ik vergeefs naar de ondertiteling. Ik ben vergeten welke film dat was (ik zag hem in het inmiddels opgedoekte Cinetol in de Tolstraat die elke nacht nachtvoorstellingen had), maar grote delen van de tekst zijn me ontgaan.

Dat kan natuurlijk aan het filmgeluid hebben gelegen, maar het kan ook een vorm van luiheid zijn geweest of een c ombinatie van beide. Je moet iets meer moeite doen dan bij ondertitelde films om de tekst te volgen. Dan heb ik het nog niet eens over andere niet tekstgeluiden die de regisseur gebruikt om de kijker iets duidelijk te maken. De geluidsmannen en -vrouwen lijden ion stilte.

Bron: the Guardian