Ondergrondse energieoslag (afb.: Der Spiegel)

Met het oog op het tegengaan van een gevaarlijke aardopwarming moet onze energievoorziening geëlektrificeerd worden. We moeten daarbij af van het verbranden van fossiele brandstoffen, zoals nu  nog gemeengoed is. Aangezien hernieuwbare energiebronnen als zonne- en windenergie niet ‘leveren’ op momenten dat de energie gevraagd wordt is tussentijdse opslag van energie nodig. Ook het gemotoriseerd zou geëlektrificeerd moeten worden (alhoewel het veel effectiever zou zijn als auto’s voor personenvervoer zouden verbieden). Batterijen wijken dan onvermijdelijk, maar de grote vraag is natuurlijk hoe klimaat- en milieuvriendelijk batterijen/accu’s zijn.
Zo lijkt de koolstofarme of, uiteindelijk, -vrije toekomst te rusten op een problematisch pijler. Tegenwoordig gaat het dan vooral over lithiumbatterijen en -accu’s. Die markt zal fors (moeten) groeien, maar dat zal volgens recent onderzoek niet zonder problemen gaan. Die technologie heeft zo zijn zwakke steeën, voor zowel mensen als voor de aarde. Het begint er al mee dat het benodigde lithium zal moeten worden gewonnen, met alle kwalijke gevolgen van grondstofwinning.
Ongeveer eenderde van het lithium komt nu van de zoutvlakten in Argentinië en Chili. Daarbij worden gigantische hoeveelheden water gebruikt in een erg droge omgeving. Andere winmethodes in China en Australië maken gebruik van veel energie. Er zijn minder water- en energieverspillende winmethodes door lithium te filteren (???) uit pekel dat zich onder granietformaties bevindt. Daarmee worden proeven in Duitsland en het VK genomen, maar hoe ‘levensvatbaar’ is die techniek?

Kobalt

Kobalt is een belangrijke ingrediënt voor de elektroden van de batterij, maar die grondstof komt voornamelijk (70%) uit een land: Kongo. De kobaltkoorts heeft veel kobaltzoekers aangetrokken. Dat heeft de kwalijke gevolgen van de winning (mijnbouw) niet bepaald verminderd, nog afgezien van de kinderarbeid en onveiligheid die die ontwikkeling met zich heeft meegebracht.
Er wordt gekeken of alternatieven als ijzer of mangaan kobalt zouden kunnen vervangen, maar dat zou de problemen die bij de winning van kobalt optreden niet meteen oplossen (zo al). Mijnbouw is een zeer schadelijke vorm van grondstofwinning en ‘duurzame’ mijnbouw is zoiets als droog water.

De Europese Unie wil dat de oude accu’s en batterijen worden ingezameld en de grondstoffen daarin worden opgewerkt, maar dat gebeurt nu met minder dan de helft van de batterijen en vrijwel niet met lithiumbatterijen. Dat zal beter moeten en de EU wil ook een toenemende hoeveelheid lithium in die batterijen van opgewerkt lithium zou moeten komen.

Dat levert op zich al problemen op, maar het belangrijkste punt dat Nature in zijn artikel niet noemt is dat er steeds meer opslagcapaciteit nodig zal zijn. Dat betekent dat we steeds grondstoffen nodig hebben voor batterijen en accu’s. Opwerken en hergebruik lossen dat probleem niet op. Dat betekent dat er voortdurend nieuwe lithium- en kobaltbronnen zullen moeten worden gevonden en benut, dus meer verwoestende mijnbouw, slechte werkomstandigheden en grondstofonttrekking in steeds minder rijke wingebieden. Hoe groen is dat?

Er zijn andere manieren om energie tijdelijk op te slaan. Het zou verstandig zijn van al die methode eens de ‘ecobalans’ te berekenen alvorens we ons vastpinnen op milieu- en aardevernietigende opslagtechnieken.

Bron: Nature