De relatief zeldzame CRE-bacterie is resistent tegen alle antibiotica op de markt (afb: CDC)

Vorige maand zijn veel belanghebbenden in New York bij elkaar gekomen om afspraken te maken over hoe de dreiging van antibiotica-resistentie het hoofd kan worden geboden. Dat had natuurlijk al veel eerder moeten gebeuren. Drie jaar geleden hield de Verenigde Naties een bijeenkomst over deze dreiging. De VN-baas noemde toen antibioticaresistentie een ernstige bedreiging van de gezondheid, duurzame voedselproductie en van ontwikkeling. De baas van de wereldgezondheidsorganisatie waarschuwde dat de tijd om te handelen op raakt. Alle VN-lidstaten namen een kloeke resolutie aan het probleem met (daad)kracht tegemoet te treden, maar sedertdien is er weinig gebeurd. Het is alsof je het over het klimaat hebt.
In Amerika heeft de Amerikaanse gezondheidsorganisatie CDC het voortouw genomen. Er werden op de bijeenkomst maar liefst zo’n 350 toezeggingen gedaan, niet alleen door deelnemers uit de VS maar ook uit 33 andere landen die op de bijeenkomst vertegenwoordigd waren. Het grote aantal partijen dat op die bijeenkomst aanwezig was gaf de complexiteit van het probleem weer. “De complexiteit is bijna net zo groot als die van de klimaatverandering”, zegt de Engelse Dame Sally Davies die in het VK al jaren op de gevaren van antibioticaresistentie wijst. “Het is hier wel zo dat elk land daar zijn eigen oplossingen voor kan bedenken.”
Goede bedoelingen en toezeggingen zijn natuurlijk niet voldoende. De gezondheidsautoriteiten in alle landen zullen er ook iets aan moeten doen. Artsen zullen kritischer moeten worden over het voorschrijven van antibiotica. De veeteelt is natuurlijk een groot probleem, waarbij dieren standaard antibiotica krijgen om de ‘vleesproductie’ maar niet in gevaar te brengen. Wat dat voor de volksgezondheid betekent zal die ‘producenten’ dan worst zijn. “Het belangrijkste is welke stappen er volgen”, zegt Matt Wellington van US PIRG, een belangengroep van onderzoekers. “Om iets te bereiken moeten de landen zich binden aan harde afspraken.”

Zwak punt

Daar ligt het zwakke punt. In de VS zal Trump geen voorstander zijn van het terugdringen van het overmatige gebruik van antibiotica in de gezondheidszorg en agrarische sector. Toch is er wel iets aan het schuiven. Een jaar nadat Obama de regels rond het antibioticagebruik had aangescherpt daalde het antibioticagebruik bij dieren aanzienlijk. Of dat onder Trump, die er een handje van heeft allerlei milieu- en gezondheidsregelgeving af te zwakken, nog zo is waag ik te betwijfelen.

Uiteindelijk zal de wal het schip keren. Nu zouden er al 700 000 overlijdens per jaar te wijten zijn aan antibioticaresistentie. Als we door blijven gaan met het overmatig gebruik van antibiotica dan zal dat aantal snel groeien en dan zijn de rapen gaar. Het is ons eigen belang dat te voorkomen, maar net als bij de klimaatverandering lijkt dat besef slechts schoorvoetend door te dringen en dat de mogelijkheden het antibioticagebruik terug te dringen aanzienlijk zijn.
Overigens schijnt de Nederlandse overheid al een eind op de goede weg te zijn, tenminste als de woorden ook in daden zijn omgezet. Bij de rijksoverheid in België heb ik zulke informatie als op rijksoverheid.nl niet kunnen vinden. Er schijnt wel een antibioticacommissie te zijn (BAPCOC).

Bron: Wired