De Atlantische golfstroom vertraagt minder dan de afgelopen jaren werd gedacht, zo becijferden onderzoekers op basis van een waarneming van 21 maanden met een uitgebreid meetnetwerk. Die golfstroom zorgt er voor dat Noordwest-Europa en Noordoost-Amerika een aantal graden warmer is dan zonder. Als die golfstroom aanzienlijk verzwakt of wegvalt, dan zou het in dit deel van de wereld kouder kunnen worden, ondanks de aardopwarming.
Het idee is dat de golfstroom vooral afhankelijk is van het ‘zinken’ van het koudere (en zwaardere) water in de Labradorzee tussen Canada en Groenland. Die stroming zou, was de gedachte tot nu toe, kunnen verzwakken als de aarde opwarmt, waardoor de hele golfstroom vertraagt en waardoor de temperatuur in Noordoost-Amerika tot en met Noordwest-Europa gemiddeld daalt.
Uit de jongste cijfers blijkt dat de invloed van de waterbewegingen in de Labradorzee op de golfstroom veel minder groot zijn dan gedacht en dat de invloed van de Atlantische Oceaan ten oosten van Groenland aanzienlijk groter is. De veranderingen van de waterbewegingen in de loop der tijd zouden voor 88% daar hun oorsprong vinden, concludeerden onderzoekers rond Susan Lozier van de Amerikaanse Duke-universiteit. De resultaten zouden een niet eerder verkregen inzicht geven hoe de Noord-Atlantische oceaan ‘opereert’, zegt paleooceanograaf David Thornalley van het universiteitscollege in Londen, die niet aan het onderzoek heeft deelgenomen.
De bewegingen in de oceaan hebben veel te maken met de verschillen in waterdichtheid en het zoutgehalte. Warm, zout water stroomt naar het noorden aan het oppervlak van de oceaan. In het poolgebied ontmoet die relatief warme stroom kouder en zoeter water (smelwater). Het koude water is zwaarder dan warm water en zinkt. Zo ontstaat er op de oceaanbodem een retourstroming naar het zuiden.

Motor

Uit vele studies kwam naar voren dat de Labradorzee de motor is van de golfstroom, maar die suggesties zijn vooral gebaseerd op klimaatsimulaties, zegt Lozier. “We hadden feiten uit de praktijk nodig, waarnemingen.” De enige andere waarnemingen zouden van onderzoek uit 2004 stammen: RAPID-AMOC, maar toen zouden de metingen veel zuidelijker zijn verricht, in de subtropen. Lozier en de haren richtten zich op het noordelijker deel in het zogeheten OSNA-programma

Ze werkten met lange reeksen meetinstrumenten op verschillende dieptes in de noordelijke Atlantica, waarmee ze temperatuur, zoutgehalte, stroomsnelheid en andere zaken maten. Juli vorig jaar, vier jaar nadat het meetnetwerk was geïnstalleerd, werden de instrumenten weer opgevist om de meetgegevens te kunnen noteren.

De golfstroom herverdeelt niet alleen de warmte, maar heeft ook invloed op hoeveel kooldioxide de oceaan kan absorberen. De oceanen hebben nu al zo’n 30% van alle kooldioxide geabsorbeerd die de mens heeft geproduceerd, stelt Lozier. “Dat betekent dat voortgaande circulatie van grote stromen zoals de golfstroom het absorptievermogen van de oceanen zal verminderen.”
De conclusies van haar onderzoek zullen bij veel wetenschappers verbazing oproepen, denkt Lozier, omdat die zo tegen de heersende mening in gaan. Dat betekent overigens niet dat nu voor eens en voorgoed is uitgemaakt hoe de oceaanstromingen zich op de lange termijn zullen gedragen. Het huidige programma omvat maar een krappe twee jaar, stelt Thornalley. Onderzoek van deze paleooceanograaf zou aannemelijk hebben gemaakt dat de golfstroom de laatste 150 zwak is vergeleken bij de 1500 jaar daarvoor. Ook dat de invloed van de Labradorzee in die periode erg zwak was.

Bron: Science News