De elektrische auto is geen oplossing voor het klimaatprobleem
Genetische gemanipuleerde dieren, de ontdooiing van de ‘eeuwig’ bevroren gronden en de averechtse effecten van klimaatmaatregelen zijn volgens de Unep, de milieuorganisatie van de VN, onderschatte bedreigingen van het milieu, die ons op den duur zullen opbreken.
De VN waarschuwen voor vijf bedreigingen van het wereldmilieu waar te weinig aandacht voor zou zijn. Zo zou de natuur (inclusief de mens) met grote problemen te kampen krijgen als het genetisch veranderen van dieren vrij baan krijgt of als de permafrost dooit en grote hoeveelheden broeikasgassen vrijkomen. Daar komt bij dat, mede door een nog steeds stijgende wereldbevolking, het leefgebied van planten en dieren steeds verder versnipperd raakt, er steeds meer ‘fout’ stikstof in het milieu terechtkomt en veel klimaatmaatregelen de situatie eerder verslechteren dan verbeteren.
De mens is er in geslaagd om in maar enkele decennia de aarde 170 maal sneller op te warmen dan normaal, driekwart van het aardoppervlak te veranderen en 93% van alle rivierlopen te verleggen, schrijft Joyce Msuya, secretaris-generaal van de Unep. “Dat toont aan dat wij mensen niet alleen in staat zijn onze biosfeer drastisch te veranderen, maar ook dat we nu ook de bouwstenen van het leven uit het niets zelf kunnen maken.”
Synbiologie
In de jaren 70 en 80 ontstond er nog grote onrust, in ieder geval in Europa, over de mogelijkheid tot het manipuleren van genetische eigenschappen. Nu is de synthetische biologie een stuk verder dan toen, maar is er nauwelijks discussie.
De ontdekking een aantal jaren geleden van een bacterieel verdedigingssysteem tegen virussen (voor het gemak aangeduid met de CRISPR-techniek) heeft het mogelijk gemaakt om steeds verfijndere ingrepen in het genoom te plegen.
Er worden al veldproeven genomen met genetische veranderde muggen die via ‘gendruk’ populaties van ziekteverspreidende muggen zouden moeten uitroeien. Volgens de Unep zitten er aan dergelijke technieken grote ethische vraagstukken vast. De steeds eenvoudiger toe te passen techniek zou wel eens kunnen worden misbruikt voor het vernietigen van oogsten of voor biowapens, vreest de Unep.
Versnippering leefruimte dieren en planten
De wereldbevolking groeit nog steeds en steeds meer natuur wordt opgeofferd aan de voedselproductie en bewoning. En al die mensen en die productstromen veroorzaken verkeersbewegingen en vereisen energie waarvoor straten, hekken en dammen worden gebouwd, dwars door leefgebieden van planten en dieren heen. Daardoor raken die versnipperd. Vooral in de opkomende landen staan grote infrastructuurprojecten op stapel met onder veel meer 3700 geplande stuwdammen. Zelfs in het dicht bestrate Nederland wordt nog steeds kostbare grond geasfalteerd.
Volgens de boeken is 15% van het aardoppervlak beschermd natuurgebied, maar slechts de helft daarvan is onderling verbonden. Volgens de Unep-deskundigen zullen die beschermde gebieden de soortrijkdom niet redden. Die hebben enige hoop gesteld op het wereldcongres over biodiversiteit dat volgend jaar uitgerekend in het dichtbevolkte China wordt gehouden.
Ontdooien permafrost
Doordat de aarde steeds warmer wordt, worden gebieden, die nu nog ‘eeuwig’ bevroren zijn, bedreigd door ontdooiing. Dat ontdooien op zich is niet het grote probleem, maar wel de stoffen die de vorst in de grond vasthoudt. Door het ontdooien komen gigantische hoeveelheden kooldioxide en methaan vrij, zoals bekend zijn dat broeikasgassen die, eenmaal in de atmosfeer, meehelpen aan de aardopwarming. Inmiddels is de zuidgrens van de permafrost 30 tot 80 km naar het noorden verschoven (er is geen permafrost op het zuidelijke halfrond buiten de Antarctica).
De situatie schijnt nog eens te worden verergerd door de steeds vaker voorkomende bosbranden, maar ook door mijnbouw, wegen en landbouw. Zelfs als de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs uit 2015 zouden worden gehaald, dan achten de Unep-onderzoekers het erg waarschijnlijk dat de poolwereld in 2100 er heel anders uit zal zien dan nu. Ze vinden dat het hoog tijd voor maatregelen wordt.
Stikstofoverschot
Op een planeet waar de atmosfeer voor 80% uit stikstof bestaat klinkt een woord als stikstofoverschot een beetje eigenaardig, maar het gaat natuurlijk om stikstofverbindingen, die vooral in de landbouw als kunstmest gebruikt worden, maar ook stikstofoxiden die worden veroorzaakt door, onder meer, verbrandingsmotoren (auto’s, dus). Die overmaat aan ‘verkeerd’ stikstof leidt tot grote milieuproblemen: luchtvervuiling, overbemesting, aardopwarming en aantasting van de ozonlaag.
Al in 2014 heeft de Unep dat probleem aangekaart, maar de Unep-onderzoekers merken op dat dat weinig effect heeft gehad. Ondanks een overmaat aan, schadelijke, stikstofverbindingen die als afval in het milieu terechtkomen worden er tegelijkertijd nog steeds veel stikstofverbindingen geproduceerd. Het kringlopen van die enorme hoeveelheid afval lijkt voor de hand te liggen, maar wordt niet of nauwelijks in de praktijk gebracht, aldus de opstellers van het rapport.
Averechtse klimaatmaatregelen
Het klimaatakkoord van Parijs is al drie jaar geleden gesloten, maar tot nu toe is er nog weinig gebeurd om de aardopwarming af te remmen, laat staat een halt toe te roepen. Daarbij zijn er ook klimaatmaatregelen, of althans maatregelen die als zodanig worden betiteld, die een averechts effect hebben. Een verbeterslechtering zou je kunnen zeggen.
Het bouwen van (hogere) dijken zorgt ervoor dan mensen daarheen trekken in plaats van naar hoger gelegen, veiliger gebieden, terwijl die dijken het op den duur toch afleggen tegen de zeespiegelstijging (we praten dan over meters en niet over centimeters). Zo doet iedereen of elektrische auto’s goed zijn voor het milieu en het klimaat, maar dat is natuurlijke grote nonsens, zeker zolang die elektriciteit wordt opgewekt met fossiele brandstoffen.
In de EU wordt het verstoken van biomassa als ‘klimaatneutraal’ gezien, maar ook dat is onzin. De opstellers van het Unep-rapport vinden dat er veel strenger naar de kosten en het nut van klimaatmaatregelen moet worden gekeken.
Bron: der Spiegel