De kankercelanalysator van Nagrath (afb: univ. van Michigan)

Om er achter te komen wat de aard van een gezwel is en of er uitzaaiingen dreigen/zijn wordt meestal een stukje tumorweefsel onderzocht. Het lijkt er op dat die operatieve ingreep binnen niet al te lange tijd tot het verleden zou kunnen behoren. Onderzoekers zouden een manier gevonden hebben om met behulp van een draagbaar apparaatje kankercellen uit het bloed te verzamelen. Dierproeven met honden zouden goede resultaten hebben laten zien.

Als kankercellen zich ontwikkelen ontstaat er ter plekke een kankergezwel, maar kankercellen beschikken ook over de ‘vaardigheid’ zich door het lichaam te verplaatsen en elders nieuwe tumoren te introduceren. Daarbij komen kankercellen, onder meer, in het bloed terecht. De meeste kankercellen overleven dat niet, maar de ‘overlevers’ zorgen voor uitzaaiingen die vaak gevaarlijker zijn dan de primaire tumor. Volgens Sunitha Nagrath van de universiteit van Michigan en medeonderzoeksters geven uit het bloed gewonnen kankercellen betere informatie voor de te volgen behandeling dan een biopsie.
Een tumor zou per minuut zo’n duizend kankercellen naar het bloed ‘sturen’. In de afgelopen hebben Nagrath en haar medeonderzoeksters al technieken omtwikkeld om die kankercellen met behulp van antilichamen uit het bloed te vissen. De opbrengst viel vaak echter tegen. Zelfs bij een patiënt in een gevorderd stadium van kanker lieten zich maar weinig kankercellen uit het bloed verzamelen.
Het idee ontstond om een soort doorstroomapparaatje te maken dat in feite een paar uur wordt aangesloten op de bloedsomloop. In en uit, waarbij daartussendoor het bloed wordt geanalyseerd. De kern van dat apparaatje is een biochip bestaand uit grafeenoxide en molecuulketens waaraan de voor een bepaald type kanker specifieke antilichamen hangen. Die pakken de kankercellen uit het bloed. Die biochip zou daarmee ook gebruikt kunnen worden. voor het vermeerderen van de gevangen cellen.

Dat is op het oog geen wereldschokkende vinding, maar volgens de onderzoekers had de verwezenlijking van het apparaatje nogal wat voeten in de aarde. “Het is vreselijk lastig alles in één apparaatje te krijgen”, zegt medeonderzoekster Tae Hyun Kim, “maar vooral om te zorgen dat het bloed niet stolt, de cellen de chip niet verstoppen en het apparaatje moet natuurlijk volledig steriel zijn.” Zo ontwikkelden de onderzoekers een steriliseringsmethode die bacteriën doodt maar de antilichamen intact laat. Uiteindelijk is er een apparaatje uit de bus gekomen dat op de pols gedragen kan worden tijdens de meting.

Honden

Het apparaatje is op honden beproefd. Die kregen menselijke kankercellen ingespoten. Die zouden voor de honden niet gevaarlijk zijn. Het bleek dat binnen twee uur 1 tot 2% van het bloed kon worden geanalyseerd. Er werden duidelijk meer kankercellen gevangen dan met eerdere methodes was gelukt. De onderzoekers proberen het apparaatje nog verder te verbeteren. In een vervolgonderzoek willen ze kankercellen vangen van honden die zelf kanker hebben. Daarvoor ontwikkelden ze antilichamen die specifiek op borstkankercellen van de honden reageren (aangrijpen).

De onderzoekers hopen over een jaar of vijf onderzoeken bij mensen te kunnen doen. “Niemand is dol op biopsieën”, zegt medeonderzoeker Daniel Hayes. “Als we genoeg cellen uit het bloed kunnen halen dan kunnen we ook iets over de tumorbiologie aan de weet komen om de patiënten gerichter te kunnen behandelen.”

Bron: bdw