Links de hectares bosverlies in 2018 (DRC=Congo), rechts de toename ten opzichte van 2017 (afb: WRI)
Het vorig jaar is er rond 120 000 km2 bos verdwenen, zo’n drie keer het oppervlak van Nederland, aldus een schatting van Global Forest Watch. Daarmee staat 2018 op de vierde plaats van jaren met het meeste bosverlies. Voornaamste oorzaak van het verdwijnen van, vooral, tropisch regenwoud zijn de omzetting in landbouw- en veeteeltgebied en industriële houtkap.
Global Forest Watch is in 2001 begonnen met een jaarlijkse schatting van de hoeveelheid bosareaal aan de hand van satellietbeelden. Hoewel het bosverlies in 2018 geen record is (in 2016, 2017 en 2014 waren de verliezen groter) wijzen de cijfers over de langere termijn op een toename van de bosvernietiging. “Er is 36 000 km2 primair regenwoud verdwenen, een oppervlak ter grootte van België en dat is bijzonder verontrustend”, stellen de samenstellers.
Tropisch regenwoud is een bijzonder rijk ecosysteem met bomen die honderden of zelfs duizenden jaren oud kunnen worden. “Die slaan meer koolstof op dan andere bossen en zijn onvervangbaar voor het handhaven van de biodiversiteit”, aldus het rapport.
Het verlies van het tropisch regenwoud concentreert zich in vijf landen: Brazilië, Congo, Indonesië, Colombia en Bolivia. Bijzonder dramatisch is de toestand op Madagaskar, een van de armste landen ter wereld. Dat heeft in 2018 2% van zijn bosareaal zien verdwijnen, meer dan andere tropische landen. De samenstellers wijzen ook op de versnelde ontbossing in Ghana (60% meer dan in 2017) en de de Ivoorkust (+26% ten opzichte van 2017).
Palmolie
Het tropische regenwoud verdwijnt vooral om plaats te maken voor palmolieplantages en door houtkap voor industriële doeleinden. In 2002 waren Brazilië en Indonesië samen verantwoordelijk voor 71% van het tropische regenwoud, in 2018 is dat nog steeds bijna de helft (46%). Wel is het bosverlies in Indonesië vorig jaar het laagste geweest sedert 2003. Indonesië lijkt wat zuiniger geworden te zijn op zijn bossen. Er zijn zelfs delen beschermd verklaard. Ook heeft het vochtige weer meegewerkt om bosbranden binnen de perken te houden.
Dat kan allemaal veranderen als El Niño zijn warme kop weer opsteekt.
In Brazilië blijft het regenwoud in hoog tempo verdwijnen. In 2018 was dat 13 470 km2, een oppervlakte ter grootte van eenderde van Nederland. Een deel daarvan verdween door bosbranden, maar lijkt grotendeels te wijten aan kaalslag door houtkap in het Amazonegebied, zo valt in het rapport te lezen. Daarmee dreigt de daling in het bosverlies die in 2000 is begonnen teniet te worden gedaan.
De situatie dreigt zelfs te verslechteren. Volgens de organisatie Imazon lag het bosverlies in Brazilië in januari 2019 54% boven die in januari 2018. Of dat te maken heeft met het aantreden van de nieuwe, rechtse president Bolsonaro durven de samenstelleers nog niet te zeggen. Voor Bolsonaro gaan mijnbouw en landbouw voor natuurbescherming. In Colombia is het toegrnomen bosverlies een gevolg van het vredesakkoord tussen de overheid en de opstandelingenbeweging FARC. Daardoor is meer bosareaal beschikbaar gekomen voor exploitatie (plundering).
Bron: Futura-Sciences