Verkeer en vervoer is in Frankrijk de grootste broeikasgas’producent’, daarna komen industrie en diensten. Landbouw is derde (afb: Le Monde)

“Hou op met dat gezeik over vliegen”, “Stop met het autootje pesten” of “Vlees vervuilt niet”. Elke keer als er in Frankrijk maatregelen worden voorgesteld om de uitstoot van broeikasgassen in te dammen is er wel een groep die roept dat de problemen elders liggen, schrijft het Franse dagblad Le Monde, maar de reacties in Nederland zouden niet anders zijn. Alleen waagt de Nederlandse overheid zich voorlopig niet aan de inperking van vlieg- en autoverkeer. Vergeet niet dat de Gele Hesjes in Frankrijk zijn begonnen als protest tegen de verhoging van de benzineaccijns. Toch valt er moeilijk omheen te argumenteren: wij eenvoudige burgers zijn fiks medeschuldig aan de uitstoot van broeikasgassen door ons consumptie- en mobiliteitsgedrag. Dat zal danig moeten veranderen: (veel) minder vlees en andere dierlijke producten, (veel) minder autorijden en vliegen. Er wordt nu nog om de hete brij heen gedraaid, maar we ontkomen er niet aan.CO₂ is het belangrijkste broeikasgas maar niet het enige. Ook methaan, lachgas, waterdamp en ozon dragen in de atmosfeer bij aan de aardopwarming. Om te kunnen bepalen hoe groot het effect is wordt het effect van die andere broeikasgassen omgezet in kooldioxide-equivalenten.
In Frankrijk brengt het Citepa jaarlijks een rapport uit met meetgegevens voor Frankrijk. Uit die rapportage blijkt dat het vervoer de belangrijkste veroorzaker is van broeikasgassen (29,7% van de broeikasgasuitstoot in kooldioxide-equivalenten in 2017) gevolgd door de industrie en dienstensector (25,8%) en landbouw (18,9%)
Personenwagens hebben daarin het grootste aandeel (15,7% van de Franse bijdrage aan de aardopwarming), meer dan het dubbele van het vrachtverkeer (6,3%) en 5,8% voor nutsverkeer zoals bussen. De binnenlandse vluchten in Frankrijk komen uit op 0,8% (het internationale vliegverkeer niet meegerekend, dus), de trein 0,1%. Per reizigerskilometer zou het vliegtuig zestig keer zo veel vervuilen als de trein.

In het verkeer is de personenwagen de grootste klimaatvervuiler (afb: Le Monde)

Het internationale vliegverkeer is niet meegerekend, maar de Citepa schat dat dat goed is voor nog eens 3,8% van de broeikasgasuitstoot van Frankrijk. Daar komt nog eens 1,2% bij voor het internationale scheepsvervoer. Dat accentueert nog eens welke grote invloed verkeer en vervoer hebben op de broeikasgasuitstoot in Frankrijk, maar Frankrijk staat daarin zeker niet apart.

Koeien

Landbouw is een belangrijke ‘producent’ van broeikasgassen met zijn 18,9%. Meer dan de helft daarvan komt op het conto van de veeteelt, voornamelijk de koeien. Op wereldschaal is de veehouderij verantwoordelijk voor 14,5% van de broeikasgasuitstoot, volgens cijfers van de wereldvoedselorganisatie van de VN uit 2013. Die cijfers zijn hoger dan die van de Citepa omdat die cijfers rekening houden met de uitstoot over de hele productieketen, inclusief het veevervoer. Rundvlees is goed voor 41% van dat aandeel, terwijl dat maar 22% van de mondiale vleesconsumptie uitmaakt.

Als het gaat om de eigen uitstoot (ecologische voetafdruk) dan wijzen industrie en burgers naar elkaar, maar die schuld is gedeeld. Huishoudens zouden (nu weer in Frankrijk) verantwoordelijk zijn voor 11,7% van de broeikasgasuitstoot.

Het probleem met al die cijfers is dat ze worden toegeschreven aan een ‘sectoren’. Dat maakt het verhaal vrij onduidelijk. Het gaat er uiteindelijk om waar die vervuiling toe ‘dient’. Als mensen geen vlees meer eten en geen auto meer rijden, dan zakt de broeikasgasuitstoot gigantisch en daarmee het aandeel van landbouw en verkeer. Ik heb me laten wijsmaken dat die twee acties samen met gemak goed zijn voor het behalen van de klimaatafspraken die we in Parijs eind 2015 hebben gemaakt.
De industrie produceert voor een belangrijk deel ook voor de consument. Belangrijker dan deze verdeling in sectoren dunkt me onze ecologische voetafdruk: voor welk deel van de uitstoot zijn we persoonlijk verantwoordelijk. Natuurlijk zul je ook van de bedrijvigheid moeten dat zij haar uitstoot drastisch verlaagt, maar de klant heeft daar natuurlijk ook wat mee van doen.

Gemiddeld

Frankrijk is verantwoordelijk voor 1% van de broeikasuitstoot van de wereld (met 1% van de wereldbevolking). Gerekend per hoofd van de bevolking doet Frankrijk het met 5,5 ton CO₂-equivalenten het beter (=minder slecht) dan de VS (16 ton) en Australië (17 ton). Twee ton zou ‘klimaatneutraal’ zijn (maar ik sta niet in voor de juistheid van dat getal). Daarbij moet (weer) worden opgemerkt dat het gaat om uitstoot ter plaatse en niet om de uitstoot die elders wordt gedaan voor naar Frankrijk ingevoerde producten (daar zou dan de uitstoot weer van moeten worden afgetrokken van het effect van uitgevoerde producten).

Ik zeg dan ook maar weer dat een ecologische foutafdruk een veel beter instrument is om de schuld aan de uitstoot te berekenen. Volgens cijfers van het Franse bureau voor de statistiek Insee is de reële koolstofvoetafdruk 1,7 maal hoger dan die van de uitstoot in Frankrijk alleen.
Hoe je het wendt of keert: ook wij simpele burgers zullen over de brug moeten komen en minder klimaatverowestendmoeten gaan leven: niet meer vliegen, niet meer autorijden en (vrijwel) geen vlees meer eten. Dan hebben we het nog niet over zuivelproducten gehad.

Bron: Le Monde