Aziatische tijgermug (afb: WikiMedia Commons)
Onderzoekers hebben met een combinatie van sterilisering en een bacterie de roemruchte Aziatische tijgermug op twee eilandjes nagenoeg uitgeroeid (94%). Of dat ook een praktische bestrijdings-methode is voor deze ziekteverspreider is echter de grote vraag. Het was voor het eerst dat deze techniek werd getest in veldproeven.
Bij de methode werden vrouwtjesmuggen gesteriliseerd en mannetjes besmet met de Wolbachia pipientis-bacterie, die de reproductie bemoeilijkt en zo voorkomt dat die muggensoort virusziektes als knokkelkoorts en zika overbrengen. Peter Armbruster van de universiteit van Georgetown schreef in een commentaar in Nature dat het om een van de meest geslaagde uitroeiingsveldproeven met de Aziatische tijgermug zou zijn gegaan.
Eerder onderzoek heeft aangetoond dat met de sterilisering door röntgenstraling van mannetjes van dieren die plagen veroorzaken zoals de schroefwormvlieg (die vervolgens in een groot gebied worden losgelaten om die plaag te bestrijden) wel enig effect is te zien, maar dat die benadering niet erg doelmatig is.
De Chinese onderzoekers legden een alternatieve route aan. De muggen werden besmet door de Wolbachia-bacterie, die van nature in verschillende insecten voorkomt, inclusief de Aziatische tijgermug. Als de met verschillende Wolbachia-stammen besmette mannetjes paren met vrouwtjes met een andere combinatie van Wolbachia-stammen, dan zou er geen nageslacht ontstaan.
Daarbij schijnt het wezenlijk te zijn alleen mannetjes met die stammencombinatie los te laten in de natuur, stelt onderzoeker Zhiyong Xi, werkzaam aan de universiteit van Michigan. Als die combinatie ook bij vrouwtjes voorkomt, dan produceren ze een nageslacht met dezelfde bacterie’cocktail’. Om dat te voorkomen worden de vrouwtjes verwijderd, maar dat is nogal een lastig en bewerkelijk proces en gingen Xi en de zijnen dus op zoek naar een andere, handzamer methode.
Wilde populaties van de Aziatische tijgermug zijn van nature besmet door twee Wolbachia-stammen. Daar voegden de onderzoekers een derde aan toe. Vervolgens werden die muggen aan een lage dosis röntgenstraling blootgesteld, waardoor de vrouwtjes steriel werden. Dat hinderde de mannetjes niet in hun paargedrag.
160 000 per ha
In het paarseizoen in 2016 en in 2017 werden per hectare zo’n 160 000 aldus behandelde muggen losgelaten op twee eilandjes in een rivier in Guangzhou, de stad in China met de meeste gevallen van knokkelkoorts. De onderzoekers verwachtten dat daardoor de muggenpopulatie aanzienlijk zou teruglopen aangezien veel paringen niet tot nageslacht zouden leiden. De onderzoekers keken vooral naar het aantal vrouwtjesmuggen, want die steken en brengen de virussen over. In 2016 daalde het aantal vrouwtjes op de eilandjes met 83% en in 2017 met 94% .
Dat is vrij indrukwekkend, maar het toch de vraag of die methode zoden aan de dijk kan zetten. Het probleem is de grote hoeveelheid bewerkte muggen die je in moet zetten om op die twee kleine eilandjes resultaat te boeken: zo’n 4 miljoen elke week. In die twee jaren zijn 200 miljoen ‘behandelde’ muggen uitgezet.
Scott O’Neill van het het wereldmuggenprogramma vindt dat wel erg veel. Het gaat om eilandjes waarvan het grootste maar drie keer groter is den het Central Park in New York (3,4 km2), zegt hij. “Ik kan me moeilijk voorstellen hoe je dat kan uitbreiden om nuttig te zijn.” Volgens bioloog Brian Lovett van de universiteit van Maryland moet je die bestrijding ook steeds herhalen. “Als je dat niet doet herstelt die populatie zich vrij snel weer.”
Dat is ook precies wat er gebeurde bij de veldproeven. Dat moet je dan weer in de gaten houden. Dat kost veel geld. Volgens de onderzoekers zullen de kosten van deze aanpak dalen. Je zou zo’n 40 tot 60 euro per hectare kwijt zijn. Per jaar. Dat is vergelijkbaar met andere steriliseringsmethodes en goedkoper dan insectenverdelgers, waar insecten steeds vaker ongevoelig voor zijn. De onderzoekers zijn nu bezig met een terrein dat zo’n vier keer groter is dan de oorspronkelijke proefgebieden.