Het jongste rapport (pdf-bestand van de samenvatting) van het VN-klimaatforum gaat over de (verwachte en waargenomen) gevolgen van de klimaatverandering op de oceanen en op de ijswereld (de polen, gletsjers e.d.). Het zal je niet verbazen als je daarin leest dat ook in die contreien de aardopwarming nare gevolgen heeft: het ijs verdwijnt in steeds rapper tempo met als gevolg een stijgende zeespiegel (+ 84 cm aan het eind van deze eeuw), de oceanen verzuren en raken zuurstof kwijt. Ondertussen zitten wij op onze handen en vergroten de mogelijkheden van luchtverkeer in Nederland en verwelkomen de formule 1-races in Zandvoort.
“De oceanen en de ijzige delen van de wereld hebben het erg moeilijk” zegt Michael Oppenheimer van de Princeton-universiteit, een van de auteurs van het rapport. “Het (klimaat; as) verandert steeds sneller.”
De gevolgen van die veranderingen blijven niet beperkt tot de 71% van de wereld die bedekt zijn met oceanen of de 10% met ijsbedekking, maar treffen ook de landbewoners. We hebben het dan over mensen, planten, dieren, de landbouw, de infrastructuur en ook de economie, schrijven de klimaatforumleden in het rapport.
Oceanen hebben een grote invloed op het wereldklimaat. Ze absorberen 90% van de warmte die veroorzaakt wordt door de door mensen veroorzaakte broeikasgasuitstoot en nemen ook veel kooldioxide op. Dat laatste leidt tot verzuring van de oceanen. Water warmt langzamer op dan lucht, maar geeft die ook trager af. Het opwarmende water en het smeltende ijs ontmoeten elkaar bij de polen.
“De oceanen en de cryosfeer (ijswereld; as) nemen de warmte al tientallen jaren op”, zegt Ko Barrett, vice-voorzitter van het VN-klimaatforum en medeverantwoordelijk voor het onderzoek aan het Amerikaanse onderzoeksinstituut NOAA. “De gevolgen voor de natuur en mensheid zijn ingrijpend.”

Zeespiegelstijging

De onderzoekers stellen dat de zeespiegelstijging nu zo’n 3,6 mm per jaar is. Dat is 2,5 maal sneller dan in de periode tussen 1900 en 1990. De oceanen hebben sedert 1970 tussen de 1 en 3% van hun zuurstofinhoud verloren in de bovenste lagen en die daling zal groter worden naarmate de gemiddelde aardtemperatuur stijgt.
Het smelten van het landijs op de Zuidpool, op Groenland en van de gletsjers is tussen 2005 en 2015 steeds sneller gegaan. Jaarlijks verliest de wereld nu 653 miljard ton ijs. De sneeuwbedekking op de Noordpool in juni is sedert 1967 voor meer dan de helft verdwenen, zo’n 2,5 miljoen km². Het zeeijs in september in het Noordpoolgebied krimpt sedert 1979 elk decennium met zo’n 13%. Dit jaar bereikte het zeeijsoppervlak de op een na kleinste omvang ooit gemeten. Als we de broeikasgasuitstoot niet in de greep krijgen, en niets wijst er op dat dat gaat gebeuren, dan kan aan het eind van deze eeuw het ijs aan de Noordpool in september helemaal verdwenen zijn (met een kans van 10 tot 35%).

Door al die ontwikkelingen gaat het ook de zeebewoners niet naar den vleze. Volgens het rapport zal aan het eind van deze eeuw het aantal zeedieren met 15% zijn afgenomen. De visvangst zal naar verwachting van de auteurs dan krimpen met 21 tot 24%.

Onomkeerbaar

Voor het eerst stellen de onderzoekers dat het waarschijnlijk is dat er eilanden onder water zullen verdwijnen of althans onleefbaar zullen worden door de gevolgen van de klimaatverandering voor oceanen en ijs. Volgens Valérie Masson-Delmotte, hoofdauteur van het rapport, is de klimaatverandering nu onomkeerbaar. “Door de warmteopname van de oceanen kunnen we niet meer terug”, zei ze bij de presentatie van het rapport in Monaco.
Dat betekent niet dat het niet dat het niet uitmaakt wat wij (de mensheid) doen. We kunnen nog steeds de ergste scenario’s voorkomen door de uitstoot van broeikasgassen stevig aan te pakken, schrijven de onderzoekers.

De onderzoekers hebben ook wat verwachtingen bijgesteld. Zo hebben ze zeespiegelstijging in het zwartste
scenario (doorgaan zoals we nu bezig zijn) ten opzichte van 2013 met 10 cm opgehoogd en komen nu uit op 84 cm (tussen de 61 cm en 1,10 m). Die zeespiegelstijging gaat steeds sneller en zal ook na 2100 niet stoppen. De wereld zal er tegen die tijd heel anders uit zien dan we nu gewend zijn.

Het rapport moet nog worden goedgekeurd in een landenbijeenkomst. Daarom is het forum ook wat voorzichtig met de schattingen van de zeespiegelstijging en andere schadelijke gevolgen van de klimaatverandering, stellen deskundigen. “Zoals vele van de vorige rapporten is ook dit conservatief in zijn schattingen, vooral over hoeveel ijs er kan verdwijnen op Groenland en de Zuidpool”, zegt Josh Willis, oceanograaf bij de NASA die niet aan het rapport heeft meegewerkt. “Wij zullen onze schattingen voorlopig niet bijstellen.” Hij stelt dat de zeespiegelstijging waarschijnlijk twee keer hoger zal zijn dan de onderzoekers opgeven.

Verzuring

Tot nu toe is de verzuring van de oceanen nog redelijk bescheiden geweest, maar de verwachting is dat dat proces zal worden versneld door de opwarming. In het ergste geval (scenario) zal de zuurtegraad van de oceanen met 95% toenemen.
Voor mensen die een paar graden meer ‘wel lekker’ vinden is het misschien goed te weten dat zelfs door kleine veranderingen in de temperatuur, we hebben het dan over tienden van graden, de warmwaterkoralen op sommige plaatsen zullen verdwijnen en op andere plaatsen aanzienlijk zullen veranderen.

In het rapport worden verschillende scenario’s gehanteerd: het zwartste als we niks doen en het vrolijkste (minst bedrukkende) als we er in slagen de uitstoot stevig te verminderen. Voorlopig zitten we nog helemaal in dat zwartste scenario. De auteurs hebben, stellen ze, geen doemscenario willen schetsen. “We hebben een keus. Hoe de toekomst er uit ziet hangt af van de keuzes die we maken”, zegt Hans-Otto Pörtner, een van de auteurs. “We hebben een betere toekomst voor ons als we de juiste beslissingen nemen.” En die komen neer op het drastisch terugdringen van de broeikasgasuitstoot, stelt hij.

Bron: ABC Nieuws