De relatieve effecten die opstijgen en landen (LTO) en het vliegen (Cruise) hebben op luchtkwaliteit en klimaat volgens de MIT-onderzoekers (gemeten in sociale kosten) (afb: Carla Grobler et. al)

De luchtvaart is verantwoordelijk voor zo’n 5% van de door de mens veroorzaakte broeikasgas-uitstoot, maar is daarnaast ook nog eens een stevige luchtvervuiler. Met name de ‘productie’ van (ultra)fijn stof door vliegtuigen belaagt onze gezondheid op aarde. De klimaatzondaar is een nog ergere luchtvervuiler.Vliegtuigen stoken kerosine, een nogal vieze aardoliefractie, waar luchtvaartmaatschappijen ook nog eens geen over belasting betalen. Naast dat vliegtuigen kooldioxide uitstoten zorgen ze ook nog eens voor condensstrepen in de atmosfeer die de aardopwarming versterken.
Ondanks alle praatjes over vliegschaamte wordt er toch steeds meer gevlogen, waardoor die klimaatverpestende effecten van de luchtvaart nog eens worden versterkt. De vereniging voor internationaal luchtvervoer IATA schat dat tussen nu en 2037 het aantal passagierskilometers zal verdubbelen en de broeikasgasemissies met ten minste 18% zullen toenemen. Reden genoeg om het vliegtuig te mijden, dunkt me.

Luchtvervuiling nog erger

Dat is nog niet het hele verhaal. Buiten zijn stevige bijdrage aan de aardopwarming zorgt de luchtvaart ook nog eens voor luchtvervuiling. Lange tijd is gedaan of dat geen probleem zou zijn, maar volgens onderzoekers van het befaamde MIT in Cambridge (VS) is het effect van die luchtvervuiling nog erger dan van de broeikasgasuitstoot. Vooral als veroorzaker van fijnstof zorgt de luchtvaart voor grote gezondheidsrisico’s. Volgens de onderzoekers zou die luchtvervuiling twee keer erger zijn dan de broeikasgasemmissies gerekend in de sociale kosten die het gevolg daarvan zijn.

Daarnaast veroorzaken vliegtuigen ook andere minder fijne stoffen zoals stikstofoxiden (NO_x) en zwaveldioxide (afhankelijk van het zwavelgehalte van de kerosine). “De invloed op de luchtkwaliteit is 1,7 tot 4,4 keer groter dan die op het klimaat per eenheid verbruikte brandstof”, stellen de onderzoekers. Slechts drie stoffen zijn verantwoordelijk voor 97% van de verslechtering van de luchtkwaliteit en klimaatschade: stikstofoxiden (58%), CO₂ (25%) en condensstrepen (14%)

16 000 doden per jaar

Volgens de onderzoekers is de luchtvervuiling die vliegtuigen veroorzaken verantwoordelijk voor 16 000 vroegtijdige overlijdens per jaar. “Dat cijfer is laag in vergelijking met andere sectoren (die luchtvervuiling veroorzaken; as)”, zegt MIT-onderzoeker Sebastian Eastham. “Zo’n 0,4% van het aantal dat wordt toegeschreven aan de verslechtering van de luchtkwaliteit, maar dat aandeel wordt vaak vergeten in politieke analyses.” Volgens een eerder onderzoek uit 2016 zou 58% van die vroegtijdige overlijdens die worden veroorzaakt door de luchtvaart zijn toe te schrijven aan fijnstof (PM 2,5). De rest is vooral het gevolg van ozon (O₃). Die zuurstofverbinding versterkt de kans op huidkanker.
Het wordt voor de luchtvaart haast een onmogelijke opgaaf die problemen op te lossen (anders dan door helemaal niet meer te vliegen). De kooldioxideuitstoot zal aanzienlijk omlaag moeten. Er is sprake van biobrandstof, maar daarmee verplaats je het probleem alleen maar. Waar moeten die energiegewassen geteeld worden? Trouwens, een verlaging van de kooldioxideuitstoot zou wel eens kunnen zorgen voor meer giftige stikstofoxides.

De onderzoekers hebben ook naar de mogelijkheden gekeken om de NO_x-emissies te verlagen, zelfs als dat zou leiden tot een (lichte) verhoging van de CO₂-uitstoot. Dat zou kunnen door de verbrandingstemperatuur te verlagen (stikstofoxiden ontstaan bij hoge temperaturen in een verbrandingsmotor). De onderzoekers becijferden dat als je er in slaagt de NO_x-uitstoot met 20% te verlagen je vanaf het eerste jaar 700 miljoen dollar ‘verdient’ (door lagere sociale kosten). De CO₂-uitstoot gaat dan wel met 3% omhoog.

Eerst en vooral zullen vliegmaatschappijen net als anderen gewoon belasting moeten gaan betalen op hun brandstof. Ook zullen ze moeten gaan betalen voor broeikasgasemissies. Verder lijkt het verstandig vliegreizen over minder dan 500 km helemaal te verbieden (of zo duur te maken dat niemand die prijs wil betalen). De luchtvaart zal net als het autodom een forse stap terug moeten maken. Het moge duidelijk zijn dat de laatste alinea uit mijn koker komt en niet uit die van de onderzoekers…

Bron: Futura-Sciences