Het (berekende) temperend effect van cfk-ban op de aardopwarming (afb: ERL)

Je zou kunnen zeggen dat het Montréalprotocol een voorloper is van het nu veelbediscussieerde klimaatakkoord. Het verschil is dat dat oude akkoord, grosso modo, wél werd nageleefd en zo langzamerhand zou het in de ban doen van chloorfluorkoolwaterstoffen (cfk’s) hebben geleid tot een (traag) herstel van de, door die stoffen, aangetaste ozonlaag (al zijn niet alle berichten positief). Nu hebben onderzoekers uitgevogeld dat die maatregel een belangrijk neveneffect had: de vertraging van de aardopwarming. Cfk’s zijn heftige en persistente broeikasgassen.
Dankzij dat protocol zijn de temperaturen op aarde zou midden deze eeuw lager dan anders het geval was geweest: zo’n 1°C lager dan zonder die ban van de cfk’s. Op de Noordpool zou het (verlagende) effect zelfs 3 tot 4°C zijn geweest. “Cfk’s zijn duizenden keren krachtiger broeikasgassen dan CO₂“, zegt onderzoeker Rishav Goyal. “Het Montréalprotocol redde niet alleen de ozonlaag maar temperde ook de aardopwarming aanzienlijk. Het is opmerkelijk dat dat protocol een veel groter effect heeft gehad op de aardopwarming dan het Kyotoprotocol dat was bedoeld de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Dat vertraagde de aardopwarming in het midden van deze eeuw maar met 0,12°C vergeleken bij 1°C voor het Montréalprotocol.”

Om hun gegevens te verkrijgen modelleerden de onderzoekers het wereldklimaat volgens twee scenario’s: een met en een zonder het Montréalprotocol. Ze gebruikten bij die simulaties conservatieve emissieschattingen van cfk’s (3% groei per jaar), lager dan de groeicijfer voor het protocol van kracht werd. Daarmee zou het werkelijke effect nog wel eens groter kunnen zijn dan waar de onderzoekers nu op uit kwamen.

Noordpool

Het klimaateffect van het Montréalprotocol in de diverse delen van de wereld is verschillend. Voor Noord-Amerika, Afrika en Eurazië ligt de (berekende) vermindering tussen de 0,5 en 1°C nu. Doorrekenend naar 2050 (tegenover stijgend cfk-verbruik) zou dat een effect van 1,5 tot 2,0°C zijn geweest, in het Noordpoolgebied zelfs 3 tot 4°C.

De onderzoekers berekenden ook hoeveel ijs er minder is gesmolten door het succes van het cfk-protocol. Het zeeijsoppervlak zou dan nu een kwart lager zijn geweest (dan de toch al desastreuze cijfers). “Zonder veel fanfare had het Montréalprotocol al meer dan dertig jaar een gunstig effect, daarmee verdragen passerend die bedoeld waren de effecten van de klimaatverandering te verminderen”, zegt medeonderzoeker Martin Jucker. Volgens (ook) medeonderzoeker Matthew England toont dit aan dat dergelijke verdragen echt werken. “Ze kunnen ons helpen gevaarlijke veranderingen te vermijden. Onze volgende grote taak is de koolstofemissies tot nul te reduceren.”

Bron: EurekAlert