Het verschil hangt bij dikhoornschapen sterk af van de omstandigheden. (afb: WikiMedia Commons)
Gemiddeld leven vrouwen langer dan mannen. Dat is over de hele wereld zo. 90% van de mensen die 110 worden is vrouw. De Franse Jeanne Calment, die in 1997 overleed is met 122 jaar nog steeds (geverifieerd) recordhouder. Wetenschappers hebben nog steeds geen afdoende verklaring voor dat verschil. Gespeculeerd wordt er een hoop. Ook bij zoogdieren is dat vrijwel altijd zo, blijkt uit recent onderzoek.
Volgens de onderzoekers leven vrouwelijke zoogdieren in het wild gemiddeld 18,6% langer dan de mannelijke. Bij zoogdier mens is dat maar 7,8%. Het onderzoek werd uitgevoerd door wetenschappers van de universiteit van Zuid-Denemarken en Lyon 1 uit Frankrijk in samenwerking met andere onderzoeksgroepen. Bij, onder meer, voskoesoe’s (een buidelratsoort), leeuwen, elanden, schapen en orka’s was het verschil bijzonder groot.
De onderzoekers onder aanvoering van Fernando Colchero verzamelden gegevens van meer dan 130 in het wild levende zoogdieren. Daarvan maakten ze schattingen van de gemiddelde leeftijd bij het heengaan. Bij verreweg de meeste zoogdieren lagen de verschillen tussen mannetjes en vrouwtjes veel hoger dan bij mensen.
Dat is eigenlijk vreemd, want volgens Colchero neemt de kans te sneven bij vrouwtjeszoogdieren met het klimmen der jaren meer toe dan bij mannetjes. En toch leven vrouwtjes gemiddeld (vaak) veel langer.
Speculaties
Er wordt nog steeds heftig gespeculeerd over de oorza(a)k(en) van die verschillen. Zouden mannetjes gevaarlijker leven? Tenslotte moeten die nogal eens gevechten op dood en leven voeren om aan hun seksuele trekken te komen. Daar staat tegenover dat dat niet in de statistieken is terug te vinden. Mannetjes die op een vredelievende manier aan hun trekken komen leven niet per se langer. Wat dan wel?
Er zijn grote verschillen tussen de soorten onderling. Soms leven mannetjes zelfs langer dan vrouwtjes. Medeonderzoekster Dalia Conde heeft wel een aantal mogelijke verklaringen. Een daarvan is dat mannetjes meer energie steken in hun geslachtelijke escapades dan vrouwtjes.
Een andere verklaring (of misschien wel een mede-) zou de beschikbaarheid van voedsel kunnen zijn. Bij de dikhoornschapen worden vrouwtjes en mannetjes bijna even oud als er voldoende voedsel beschikbaar is. Als de omstandigheden minder aangenaam worden dan gaan ze er eerder aan dan de vrouwtjes. Maar waarom dan toch?, zou je zeggen. Zwakker gebouwd?
Een ander verklaring is een fysiologische. Mannetjes produceren meer androgenen (‘mannelijke’ geslachtshormonen) dan vrouwtjes. Die geslachtshormonen, waaronder testosteron, hebben invloed op de effectiviteit van het afweersysteem. Als de androgeenspiegels (te) hoog zijn dan werkt het afweersysteem minder goed, waardoor mannetjes gevoeliger zijn voor ziektes en ontstekingen dan vrouwtjes. Dat kan, maar een ding weten we zeker: het is niet duidelijk waardoor mannetjeszoogdieren door de bank genomen korter leven dan vrouwtjes-.