Herfstkleuren zijn soms ook wat saai (afb: WikiMedia Commons)

Gister had ik het met iemand over dat de bladeren steeds later van de bomen vallen, een niet erg wetenschappelijke waarneming, naar nu blijkt (?). De aardopwarming zou er voor zorgen dat de bladeren eerder kleuren (dus blasverliezende bomen ook eerder kaal zouden moeten zijn). Dat zou te maken hebben met de vervroegende lente en de maximale kooldioxideopname van bomen in een groeiseizoen.
Als de dagen korten en de temperaturen dalen dan gaan de bladeren dood en vallen af. Je zou verwachten dat door de aardopwarming dat later zou gebeuren, maar het omgekeerde schijnt waar te zijn. Onderzoeksters rond Deborah Zani van ETH in Zürich ontdekten dat de bladval in de herfst wordt bepaald door de groei van de boom in de daaraan voorafgaande lente en zomer.
De temperatuur en de daglengte zouden bepalen wanneer bomen hun bladeren laten vallen. Aardopwarming zou dan betekenen dat dat later zou moeten gebeuren (zoals ik meende waargenomen te hebben). Zani en de haren bepaalden van een aantal bomen – waaronder de paardenkastanje, zilverberk en Engelse eik – hoeveel koolstof die per jaar opnamen en hoe die opname van invloed was op de bladval. Ze gebruikten daartoe gegevens van het Pan-Europese Fenologieproject, waarin sommige bomen al zo’n 65 jaar worden gevolgd.
Het bleek dat als de fotosynthese toenam, dat wil zeggen de omzetting van water en kooldioxide in allerlei organische verbindingen voor de plant, de bladval eerder begon. Elke 10% groei van de fotosynthese in lente en zomer zorgt voor een vervroeging van de bladval met gemiddeld een dag of acht.

Limiet

Proeven met, onder meer, vijf jaar oude beuken, die in zon, halfschaduw of schaduw moesten groeien, wezen uit dat er een limiet is aan de groei/fotosynthese. Dat zou betekenen dat bomen maar een bepaalde maximale hoeveelheid koolstof per groeiseizoen kunnen opnemen. Als die limiet is bereikt dan groeien ze niet meer en vallen de blaadjes.
Die limiet wordt bepaald door de beschikbaarheid van voedingsstoffen, vooral stikstof, en door de structuur van de boom zelf (met name de binnenste vaten die water met voedingsstoffen transporteren door de hele boom). In feite is echter stikstof de bepalende factor voor de groei(limiet).
Deze bevinding zou gevolgen hebben voor de klimaatmodellen. De enige manier om daar wat aan te doen zou zijn om die limiet, die dus niet keihard is, te verhogen. Er zijn bomen zoals de els die stikstof kunnen opnemen uit de lucht (waar dat gas ruim voorhanden is). Het persbericht suggereert dat die bomen hun blad laten vallen als de temperaturen dalen en de dagen korten zoals gewoonlijk (dus meer groeien?; as). Ik ga eens naar mijn foto’s kijken (denk ik).

Bron: phys.org