Tekenen van vroeg leven op aarde? (afb: UCL)
Onderzoekers stellen op basis van microfossielen in zeer oude gesteentes dat het leven op aarde ‘al’ zo’n driehonderdmiljoen jaar na de vorming van de aarde is ontstaan. Dat is veel eerder dat tot nu toe aangenomen en daarmee zouden de kansen stijgen dat ook elders in het heelal leven bestaat, stelt Dominic Papineau van het universiteitscollege in Londen.
Vijf jaar geleden meldden Papineau en collega’s dat ze in ijzerrijk gesteente in de provincie Quebec (Can) microfossielen hadden gevonden. Ze veronderstelden destijds dat deze minuscule draadjes, knopen en buisjes van ijzeroxide (hematiet) gemaakt zouden kunnen zijn door bacteriën die leefden rond hydrothermische bronnen die ijzerreacties zouden gebruiken om aan energie te komen.
Datering van de rotsen leverde op dat die ten minste 3,75 miljard jaar oud zouden zijn en wellicht 4,28 miljard jaar, de ‘leeftijd’ van het vulkanische materiaal waarin ze zaten ‘ingepakt’. Daarmee zou die vondst de oudste fossielen zijn met tekenen van leven op aarde.
Ze vonden ook complexere structuren dan de buisjes en knopen. Papineau: “Die hadden een afmeting van enkele millimeters als het geen centimeter was.” Daarnaast vonden ze honderden vervormde bollen of ellipsoïden. Volgens de onderzoekers lijken de draadjes op die van de Mariprofundus ferrooxydans, een hedendaagse bacterie die in ijzerrijke diepe zeeën en oceanen wordt gevonden, vooral bij hydrothermische bronnen (spuiters), maar die oude bacterie zou veel groter zijn.
“Ik denk dat we een gemeenschap van micro-organismen hebben gevonden”, zegt Papineau. “Die werkten samen en de draadjes ontstonden door groepen van deze cellen die verstrengeld raakten en grotere en dikkere strengen van hematiet vormden.” De onderzoekers vonden in de monsters ook gemineraliseerde bijproducten die hun idee ondersteunen dat deze oude micro-organismen leefden op ijzer, zwavel, wellicht ook kooldioxide en licht in een fotosynthese zonder zuurstof.
Driehonderdmiljoen jaar
Als deze veronderstelling juist is dan is leven al ‘vrij snel’ na de totstandkoming van de aarde ontstaan (driehonderdmiljoen jaar, dus). Papineau: “Het lijkt logisch dat dat zo oud is als het vulkanisch gesteente waarin het gesteente gevonden is. De klok terugdraaien is erg belangrijk aangezien dat ons vertelt dat het maar weinig tijd kost om leven op een planeet te laten ontstaan.”
Niet iedereen is er onmiddellijk van overtuigd dat de gevonden hematietvormen een biologische oorsprong hebben. Ze lijken wel op wat bacteriën kunnen doen, maar die zijn niet gevonden in gesteenten die aan zulke hoge drukken en temperaturen onderhevig zijn geweest, zoals dit Nuvvuagittug-gesteente, zegt Frances Westall, een deskundige op het gebied oude fossiele bacteriënt. “Vooral de evenwijdigheid van de draadjes baart me zorgen”, zegt ze. “Het lijkt of die de kristalroosters volgen van het mineraal. Dat heeft niets met microbieel leven te maken maar met metamorfie.”
Daar staat tegenover dat de zwavelverbindingen die de onderzoekers vonden wel degelijk wijzen op microbieel leven. Westall: “Als de isotoopgegevens van zwavel juist zijn dan is het mogelijk dat het om sporen van leven gaat in combinatie met hydrothermisch bronnen.”
Bron: the Guardian