De toename van de wereldbevolking volgens de VN (afb: VN)

In 1950 telde de wereldbevolking 2,6 miljard mensen. Nu 72 jaar later is dat getal verdrievoudigd tot bijna achtmiljard. Dat aantal zal volgens de VN eind van dit jaar worden bereikt. De wereldbevolking stijgt maar de draagkracht van de aarde is aan grenzen gebonden. Hoeveel mensen kan de aarde dragen? Heel lang is de (groei van de) wereldbevolking geen thema geweest, maar is dat terecht? Uit recent onderzoek blijkt dat de biodiversiteit in Afrika wordt bedreigt door drie zaken: klimaatverandering, landgebruik en bevolkingsgroei.
In het jaar dat Jezus geboren zou zijn zou de wereldbevolking 250 miljoen zielen hebben geteld. Vervolgens zou het zo’n 1800 jaar geduurd hebben voordat de eenmiljard werd bereikt. Het heeft daarna maar 127 jaar geduurd voor we aan de tweemiljard zaten. In 1974 stond de teller op viermiljard en vervolgens kwamen er elke twaalf jaar eenmiljard zielen bij (de groei was toen iet exponentieel meer).
De wereldbevolking, het aantal mensen, groeit, maar de mogelijkheden van de aarde groeien niet mee. Elk jaar overschrijden we de jaarlijkse draagkracht van de aarde vroeger in het jaar. Het wordt hoog tijd dat we dat leven op krediet stoppen en gaan leven naar de daadkracht van de aarde. Dat heeft natuurlijk veel te maken met de bevolkingsaanwas, maar natuurlijk ook met de manier van leven in (vooral) de rijke landen.
Eeuwenlang is groei de norm geweest. Hoewel nu nog steeds grote delen van de wereldbevolking onder kommervolle omstandigheden leven, geldt toch voor veel wereldbewoners dat die het beter hebben dan hun ouders: rijker, veiliger, betere gezondheid, lagere kindersterfte en meer kinderen. Dat is echter niet zonder gevolgen gebleken, zo blijkt uit, onder veel meer, de door de mens veroorzaakte klimaatverandering, een ‘product’ van geweldige overconsumptie in het rijke deel van de wereld.
Van overbevolking wordt gesproken als een leefgebied de mondjes niet meer kan voeden, populair gesteld. Dan kun je natuurlijk voedingsstoffen uit de rest van de wereld halen, maar dat is het verschuiven van het probleem.
We zien de gevolgen van overbevolking niet alleen in de problemen die we veroorzaken in verband met het klimaat maar ook in de grote verarming van de biodiversiteit door uitsterving van soorten (planten, dieren, schimmels enz.) en die verarming is vooralsnog geen halt toegeroepen (laat staan gekeerd).

Dat zou betekenen dat we, mede, moeten inzetten op het begrenzen van de wereldbevolking. De VN verwacht dat de wereldbevolking in 2100 is gegroeid tot elfmiljard mensen dat. Kan de aarde dat aantal dragen?

Watergebrek

Het eerste probleem dat zich aandient door de groeiende wereldbevolking is de watervoorziening. Nu al heeft eenvijfde van de wereldbevolking geen toegang tot drinkwater. Dat getal zal niet dalen. Ook zullen steeds meer mensen te weinig (gezond) voedsel krijgen. Dat heeft niet zo zeer te maken met een te lage landbouwproductie, maar met de grote ongelijkheid in de verdeling. In de wereld, vooral veroorzaakt door consumenten in rijke landen, komt meer dan eenderde van de voedingsproducten op de afvalhoop terecht.
Iets soortgelijks doet zich voor bij energie. Meer mensen meer voedsel, maar vooral meer energie. Dat heeft natuurlijk veel te maken met de manier waarop de mens leeft. Als de mens vindt dat hij 1000 kg materiaal nodig heeft om zich te verplaatsen (de auto) dan kost dat veel energie die voor het overgrote deel gebruikt wordt om die 1000 kg te verplaatsen. Mensen in rijke landen gebruiken per persoon steeds meer energie en tot nu toe halen we die vooral uit de verbranding van fossiele brandstoffen die leidt tot klimaatverandering.
Daar komt nog eens bij dat bij die verbranding ontstane vervuiling tot fijnstof. Dat zou verantwoordelijk zijn voor een op de vijf overlijdens op de wereld, berekenden onderzoekers van de Harvarduniversiteit. Heel cynisch zou je kunnen zeggen dat dat in ieder geval de aanwas van de wereldbevolking vermindert, maar zo cynisch zal Trump zelfs niet zijn
Stijging van welvaart leidt er toe dat mensen minder kinderen nemen (in arme landen zonder al te veel sociale voorzieningen vormt het kindertal voor de ouders een soort pensioen). Het ideale kindertal per vrouw zou op iets meer dan twee kinderen liggen. Dan groeit de bevolking niet. In Europa, maar ook in Japan, China en Canada ligt dat aantal beneden de 1,5. Daar staat tegenover dat het aantal kinderen in de minder bedeelde landen nog altijd hoog is met als grootste groei in Afrika beneden de Sahara.

Er zijn wetenschappers die voorspellen dat de wereldbevolking in 2200 zal zijn gedaald naar eenmiljard, maar hoe bereik je dat aantal op een nette manier? Een verlaging van het geboortecijfer? Wie moet daar voor zorgen? Voorlopig lijkt de beste oplossing dat rijke landen een belangrijk deel van hun overdaad schaden aan de minder bedeelde landen. Daardoor zal het geboortecijfer in de armere landen dalen en hun welvaart stijgen, maar wie gelooft er in zo’n ‘goedgeefsheid’? De VN gelooft dat de vruchtbaarheid ergens in het vierde kwart van deze eeuw onder de ‘vervangingswaarde’ van iets meer dan twee kinderen per vrouw kan dalen.

Bron: Futura-Sciences