Ranga Dias (afb: Adam Fenster / univ. van Rochester)
In 2020 meldden onderzoekers dat ze, onder zeer extreme omstandigheden, een stof supergeleidend hadden gemaakt bij kamertemperatuur. Dat artikel in Nature is nu teruggetrokken door de redactie. Aan dat resultaat werd door medeonderzoekers al langer getwijfeld, maar nieuw onderzoek gaf de doorslag voor de redactie voor terugtrekking.
Het ging om een onder extreem hoge druk samengeperst flintertje bestaand uit zwavel, koolstof en waterstof. De terugtrekking komt na twijfels van collega’s van de onderzoekers rond Ranga Dias van de universiteit van Rochester over een van de twee sleutelkenmerken van supergeleiding (geen elektrische weerstand en het ontstaan van een permanent magneetveld (Meissnereffect)). Dat Meissnereffect zou iet aannemelijk zijn gemaakt.
Het geloof in de resultaten van Dias c.s. is inmiddels vrijwel verdwenen, maar de onderzoekers houden vol dat hun werk deugt. “We staan achter ons werk en dat is zowel theoretisch als experimenteel bevestigd”, zegt Dias. Medeonderzoeker Ashkan Salamat van de universiteit van Nevada stelt dat de terugtrekking niet de daling in elektrische weerstand betwist. “We zijn in de war en teleurgesteld door de beslissing van de redactie van Nature.”, zegt hij.
Zoals gesteld is de weerstandsval niet voldoende voor het bewijs van supergeleiding, maar ook het Meissnereffect moet worden aangetoond. Om dat effect te meten in een diamant’aambeeld’ waar deze ‘supergeleiders’ worden geperst is niet mogelijk. Daarom wordt van dit soort extremedruksupergeleiders die magnetische eigenschap gemeten, de magnetische susceptibiliteit (mate van magnetisme).
Zelfs dan hebben de onderzoekers te kampen met minuscule draadjes en monstertjes, immense drukken en een magnetisch achtergrondsignaal van metalen pakkingen en andere proefopstellingonderdelen. Dat zou lijken op het waarnemen van een ster als de zon schijnt, zegt een van Dias’ critici.
De meting van die magnetisatie heeft Dias c.s. de das omgedaan. Sommige critici verdenken de onderzoekers er zelfs van dat de meetresultaten zijn ‘gefabriceerd’. Dias stelt dat hij de ruwe meetresultaten (zonder correctie voor achtergrondsignalen) naar de redactie wil sturen.
Reproductie
Verschillende onderzoekers hebben geprobeerd de resultaten van Dias en de zijnen te reproduceren, maar zijn daar niet in geslaagd. Volgens Salamat zijn collega’s welkom in hun labs om de methoden en procedures die de onderzoekers volgen te kunnen gadeslaan. Hij wijst ook op een reproductie waarbij het experiment wel is geslaagd, maar critici twijfelen over de onafhankelijk van dat onderzoek (ook Dias en Salamat hebben daaraan meegewerkt).
Dias en Salamat laten zich ondanks alle tegenslag niet van de wijs brengen. Ze hebben inmiddels een bedrijf opgericht (Unearthly Materials). Deze zomer meldde Dias nieuwe resultatem van hydriden (waterstofverbindingen) die bij relatief hoge temperaturen supergeleidend zouden zijn. Hij is ervan overtuigd dat we aan het begin van een nieuw tijdperk in de supergeleiding staan, maar zijn geloofwaardigheid in wetenschappelijke kringen is vooralsnog aardig aangetast.
Bron: Science