Carolyn Bertozzi (afb: WikiMedia Commons)

Carolyn Bertozzi, Morten Meldal  Barry Sharpless kregen gedrieën de Nobelprijs voor scheikunde voor hun bijdrage van de klikscheikunde, een vakgebied dat je ook legochemie zou kunnen noemen. Je klikt als het ware de diverse bestanddelen aan elkaar om ingewikkelder verbindingen te maken, waar de natuur geen problemen mee zou hebben, maar voor menselijke scheikundigen vaak een niet op te lossen probleem mee hebben. Tot voor de ‘ontdekking’ van de klikscheikunde.
Barry Sharpels zou de munter van de term klikscheikunde zijn. Het was de tweede keer dat hij die prijs kreeg. Volgens het Nobelcomité die de prijs toekende was de prijs dit jaar gegaan naar een onderwerp dat niet al te ingewikkeld was, ook al had/heb je altijd gegruweld van de ‘moeilijke’ vak. “Klikscheikunde is bijna net zoals het klinkt”, zei voorzitter Johan Aqvist. Je klikt de onderdelen aan elkaar zoals je dat met legoblokjes doet/deed.
Kort nadat Sharpless (meneer Onscherp) in 2000 de naam bedacht kwamen zowel hij als een collega met een scheikundige reactie: de azide/alkyncycloaddering met behulp van een koperkatalysator, het kroonjuweel van de klikscheikunde. Volgens Nobelcomitélid Olof Ramström zou die vinding de sluizen voor de klikscheikunde hebben geopend. “We gebruikten die overal om alles te maken”, zei hij wat overmoedig in ee persconferentie waarop de winnaars bekend werden gemaakt.

Bertozzi, die eerder ook de Heinekenprijs heeft gewonnen, gebruikte de legoscheikunde om biomoleculen te synthetiseren. Toch staat die nieuwe scheikundetak volgens haar nog in de kinderschoenen. “Er zijn vele nieuwe reacties te ontdekken en te bedenken”, zei ze na de bekendmaking. Die zijn niet louter beperkt tot het gebied van biomoleculen, maar liggen wel vaak op aanpalende terreinen zoals geneesmiddelen en diagnostiek. Volgens Aqvist is de klikchemie ook te gebruiken voor nieuwe polymeren en andere materialen.

Bron: New York Times