Myeline rond de zenuwceluitlopers wordt in een autoimmuunreactie afgebroken

Het lijkt er op dat onderzoekers een methode hebben gevonden om een ‘antivaccin’ te ontwikkelen tegen autoimmuun-ziektes zoals multiple sclerose, reuma  of lupus door een suiker toe te voegen aan het door het eigen afweersysteem als ‘vijandig’ beschouwde eigen antigeen en dat ‘aan te bieden’ aan de lever. Bij muisjes werkte de aanpak.
Al vijftig jaren proberen wetenschappers iets te vinden om het afweersysteem te herstellen, maar tot nu toe vergeefs. Er leek licht te gloren toen muisjes met een MS-achtige aandoening gunstig reageerden op een behandeling. Bij MS wordt de myelinelaag rond de zenuwuitlopers aangevallen. Als onderzoekers stukjes van dat eiwit bij de muisjes inspoten dan liet het afweersysteem het eigen myeline ook ongemoeid, maar de aanpak gaf bij mensen weinig baat en is nooit tot de kliniek doorgedrongen.

Nu heeft een groep onder leiding van immuunonderzoeker Jeffrey Hubbell van de universiteit van Chicago het met een iets gewijzigde procédé geprobeerd: de eigen-antigenen aanbieden aan de lever. Dat orgaan is cruciaal voor de tolerantie van het afweersysteem. Immuuncellen pakken daar de antigenen (uit eigen lichaam) op en zetten andere afweercellen, de T-cellen, aan om die antigenen aan te pakken. Dat deden ze door aan die eigenantigenen stukken suiker te binden.

Als de muisjes een ei-eiwit krgen ingespoten dan geeft dat een heftige afweerreactie. Vervolgens kregen de beestjes drie keer een dosis ingespoten met datzelfde eiwit waaraan suikers waren verbonden. Dat bleek te werken om de T-cellen te kalmeren.
Dat is leuk, maar dat eiwit is niet muiseigen, dus spreken we hier niet van een autoimmuunreactie. Het bleek echter ook te werken bij muisjes met een MS-achtige aandoening die werden behandeld met stukjes myeline waaraan suikers waren gebonden. Zo’n omgekeerd vaccin lijkt een veelbelovend alternatief voor huidige behandelwijzen voor autoimmuunziektes, die eigenlijk het afweersysteem alleen maar onderdrukken, waardoor patiënten gevoeliger worden voor andere ziekteverwekkers.

Welke antigenen

Klein probleempje is dat lang niet altijd duidelijk is welke antigenen de autoiafweerreactie opwekken. Hubbell heeft inmiddels een bedrijf (mede)opgericht dat een fase I-klinische-proef heeft uitgevoerd. De fase is bedoeld om de veiligheid van de aanpak voor mensen vast te stellen. Het zou dan gaan om gevoeligheid voor gluten. Er bleken geen ernstige bijwerkingen op te treden. Nu wordt in een fase II-studie gekeken naar het effect bij coeliakiepatiënten, naast een fase I-proef voor MS-patiënten. Hubbell heeft er dus wel fiducie in.

Bron: Science