Met een glycoseproces zou 88% van het afvaltextiel kunnen worden gerecycleerd (afb: Dionisios Vlachos et. al/Science Advances)
Kleren vormen na een soms bijster kort gebruik, mede aangewakkerd door dat rare fenomeen mode, gigantisch hopen afval, waar vooralsnog weinig nuttigs mee te doen valt. Nu denken onderzoekers een scheikundige methode te hebben gevonden om die afvalberg in korte tijd (gemeld wordt een kwartier) om te zetten in voor de mens nuttige verbindingen, zelfs bij een mengeling van verschillende textielvezels. Met deze techniek zou 88% van het textielweefsel zijn te kringlopen, denken de onderzoekers.
Naar schatting wordt slechts een gering gedeelte (1%) van textiel gekringloopt. Het overgrote deel eindigt op de vuilstort of in de verbrander. “Eenderde of meer eindigt in de vorm van microkunststofdeeltjes in de oceaan”, zegt Dionisios Vlachos van de universiteit van Delaware. “Dat maakt onze technologie erg belangrijk.”
Miriam Ribul van het onderzoeksprogramma textielkringloopcentrum UKRI in het VK nuanceert die uitspraak wat. ” Na herstel en hergebruik van oude kleren en ander textiel is recycleren het laatste ‘redmiddel’. Dat betekent overigens niet dat ze daarvoor allergisch is.
Bij het kringlopen worden de materialen vaak eerst gescheiden, maar dat is nog niet zo eenvoudig. Veel textiel bestaat uit verschillende vezelsoorten zoals katoen en kunstvezels. Ook mechanische scheiding schijnt dan geen (goede) oplossing te zijn. Vlachos: “De kwaliteit van die scheiding is vaak zeer beperkt.”
Afbreken
Je kunt die textielvezels natuurlijk scheikundig afbreken tot herbruikbare verbindingen. Daartoe gebruikten Vlachos en zijn medeonderzoekers de glycolyse (suikerafbraak, waarbij kennelijk magnetrons aan te pas komen). Daarmee zijn langere (polymeer)ketens af te breken in kortere verbindingen met behulp van warmte en eventueel een of meer katalysatoren.
Ze gebruikten dat proces bij verschillende samenstellingen van het textiel. Bij textiel dat geheel bestond uit polyesterkunstvezel werd 90% omgezet in BHET (bis(2-hydroxyethyl)tereftalaat) dat direct valt om te zetten in polyestervezels. Katoen in de mengvormen had daar geen ‘last’ van. Uit een katoen/polyestertextiel hield je dus BHET over en katoenvezel.
De onderzoekers konden de reactie zo optimaliseren dat die alles bij elkaar maar vijftien minuten hoefde te duren. Vlachos: “Meestal praat je bij dit soort zaken over processen die dagen duren. Dat maakt dit proces een belangrijke vernieuwing.” Hij denkt dat de reactietijd zelfs tot seconden is te reduceren.
Het lijkt er op dat ook andere materiaalcombinaties met dit glycolyseproces goed te verwerken zijn zoals katoen, polyester, nylon en elastaan. Wel bleek dat bij sommige polesters er minder BHET werd gevormd evenals bij gekleurde weefsels en textielweefsels die uv- en brandbestendig waren gemaakt. Daar zal nog op gestudeerd moeten worden, maar Vlachos is optimistisch over de mogelijkheden.
Bron: Nature