Polyfluoralkylstoffen (pfas)

Pfa-stoffen lijken nogal wat op hun kerfstok te hebben (afb: WikiMedia Commons)

zitten ons mensen, de scheppers, nogal flink dwars. Inmiddels hebben ‘wij’ zo’n 15 000 polyfluoralkyl-verbindingen gesynthetiseerd, waarvan een groot aantal nogal ‘onaangenaam’ is en die voor een deel ook weigeren te ontleden. Pfas vind je bijna overal tot in de afgelegenste plekken in Tibet en op de Zuidpool. Om er vanaf te komen zijn al verschillende ideeën geopperd, onder meer wegvangen met actieve kool, maar die hebben allemaal zo hun minpunten. Nu schijnen er twee methoden ontwikkeld te zijn die meer in hun mars hebben om pfas te ‘ontmantelen’.
Een groep rond Yanbiao Kang. van de Chinese universiteit voor wetenschap en technologie hebben een katalysator gevonden die met behulp van ultraviolet licht pfa-stoffen afbreekt. Die fluoratomen die daarbij ontstaan worden met via kaliumhydride omgezet in kaliumfluoride, een stof die ook in gefluorideerde tandpasta voorkomt.
Het tweede procédé van Garret Miyake van de universiteit van Colorado en collega’s zou selectiever zijn. Myake c.s. zouden ook een katalysator hebben ontwikkeld die iets soortgelijks doet met pfas onder invloed van blauw licht. Daardoor worden de gewraakte verbindingen niet in kleine stukjes gehakt, maar worden de fluoratomen er vanaf geplukt en vervangen door waterstofatomen. Daardoor ontstaan alkylverbindingen, zeg maar ‘gewone’ koolwaterstoffen. Zo zou je die gevaarlijke stoffen nog kunnen omzetten in bruikbare verbindingen, denkt Myake. De truc zou ook bij fluorpolymeren werken Waar blijven die fluoratomen dan?

Meer werk

Toch denken vakgenoten van Myake en Kang dat met deze voorgestelde procédé’s die pfas-kous nog niet af is. De stoffen die je bij deze processen nodig hebt zouden nogal duur zijn en ook aan de katalysatoren zou nog wel wat te verbeteren zijn. Toch is er ook opluchting: de fluorkoolwaterstoffen lijken toch niet zo ‘eeuwig’ als gedacht.

Bron: Science