De gegevens zijn van overal in de wereld afkomstig (afb: Nian-Feng Wan et al./Nature Communications)

Bestrijdings-middelen  zijn al zo lang als ze gebruikt worden onderwerp van discussie. Dan gaat het vooral over de onbedoelde negatieve effecten op dieren, planten en ander leven waar ze niet voor (of eigenlijk tegen) bedoeld zijn. Uit een overzichtsstudie van ruim 1700 artikelen door onderzoekers rond Nian-Feng Wan van de universiteit van Oost-China blijkt dat die negatieve effecten ingrijpender zijn dan tot nu toe aangenomen. Nieuwe bestrijdingsmiddelen doen het ook niet beter dan oudere. De vraag naar voedsel groeit met een groeiende wereldbevolking (van mensen) en plagen zijn steeds minder gevoelig voor pesticiden. Tegenwoordig worden bestrijdingsmiddelen in bijna alle ecosystemen in verschillende mengsels en concentraties toegepast. Er is echter tot op heden nog geen volledige kennis beschikbaar over de effecten op niet-doelorganismen.
Voor de metastudie hebben onderzoekers van over de hele wereld de afgelopen tien jaar 1705 wetenschappelijke artikelen verzameld. Die bieden een uitgebreid beeld van dit onderwerp en werden voornamelijk geschreven door onderzoekers in China.

De auteurs presenteren een synthese van de effecten van 471 verschillende werkzame stoffen in bestrijdingsmiddelen op 830 soorten niet-doelorganismen (planten, dieren en micro-organismen) op verschillende niveaus in de voedselketen. Alle organismen – waaronder bestuivers, vissen en amfibieën – vertonen negatieve reacties op hun groei, voortplanting, gedrag en overleving. Ook schimmels en planten worden aangetast.

Geen verbetering

Op basis van laboratorium- en veldexperimenten bleek dat de effecten van nieuwe pesticiden (die momenteel onder meer in de EU zijn goedgekeurd) vergelijkbaar waren met die van oudere middelen. Er is weinig bewijs dat suggereert dat nieuwe werkzame stoffen de risico’s zouden verminderen, aldus de auteurs.

“Het goedkeuringsproces voor pesticiden is complex en tijdrovend. Des te verrassender is de bevinding van ons onderzoek dat de effecten van pesticiden veel breder en ingrijpender zijn dan eerder werd aangenomen,” stelt Christoph Scherber, adjunct-directeur van het Leibnitzinstituut voor biodiversiteitsverandering. “Herbiciden die bedoeld zijn om bepaalde planten te bestrijden, hebben een negatief effect op insecten en insecticiden hebben op hun beurt een negatief effect op de plantengroei.”

“Uiteindelijk”, stelt Scherber, “moeten we het standaardgebruik van bestrijdingsmiddelen fundamenteel in twijfel trekken vanwege de vele bijwerkingen. Inmiddels weten we uit veel onderzoek dat biodiversiteit in de landbouw ook plagen kan verminderen, zonder dat we ongewenste neveneffecten hoeven te accepteren. De combinatie van gewassen en huisdieren, maar ook de diversificatie van landbouwsystemen zoals gemengde teelten, bevorderen de biodiversiteit. Bloemperken, braakliggend land en heggen vormen een leefgebied voor natuurlijke vijanden en kunnen ook effectief zijn tegen wind- en watererosie.”
“Op die manier kan een gevarieerde landbouw leiden tot een efficiëntere bestrijding van populaties van plantenetende plagen en bijdragen aan een stabiele opbrengst.”

Bron: idw-online.de