Volgens Mary en Bob Scholes zijn de grote beschavingen ten onder gegaan aan achteruitgang van de bodemkwaliteit. Ze leggen hun zienswijze uit in een artikel in Science. In veel landen loopt de voedselproductie drastisch terug door bodemerosie, verzilting en uitputting. Hulpmiddelen als kunstmest, irrigatie en ploegen bieden een schijnveiligheid, aldus het Zuid-Afrikaanse tweetal, want afhankelijk van de aanvoer van de ‘bodemverbeteraars’. Zou de hedendaagse beschaving ten onder kunnen gaan aan slechte grond?
“Als je een bodem te lang gebruikt, vernietig je de bacteriecultuur die organische stoffen omzet in voedingsstoffen”, zegt Mary Scholes van de Witwatersranduniversiteit in Zuid-Afrika. Met al die technologie – inclusief het weinig duurzame gebruik van kunstmest, irrigatie en ploegen – gaat wereldwijd elk jaar 1% van het landbouwareaal teloor. In Afrika, met zijn snelgroeiende bevolking en (dus) voedselbehoefte, is erosie er debet aan dat de opbrengst daalt en voedseltekort en ondervoeding komt er veel voor. “Bodemvruchtbaarheid is niet alleen een biofysisch maar ook een maatschappelijk bezit, omdat mensen afhankelijk zijn van de productie van voedsel”, zegt Bob Scholes. Bodemvruchtbaarheid is lang een mysterie geweest, maar in de 20ste eeuw wisten we hoe het moest (dachten we) en steeg de voedselproductie razendsnel; tegen een hoge prijs: watervervuiling en aardopwarming. De landbouw is verantwoordelijk voor eenderde van de broeikasgasuitstoot, waarvan de helft afkomstig is uit de bodem. De vervanging van min of meer duurzame landbouw uit het verleden door de kunstmatige landbouw, werd de voedselproductie erg afhankelijk van toevoer van de ‘bodemverbeteraars’ en van prijsontwikkelingen.
De Scholes denken niet dat het bij de huidige omvang van de wereldbevolking mogelijk is helemaal terug te vallen op organische landbouw. Dat zou te veel extra landbouwgrond vereisen, maar bovendien spaart dat het klimaat, het milieu en de biodiversiteit niet, volgens het tweetal. De landbouw zal echter meer de richting van een ecologisch verantwoord systeem over moeten schakelen; met organische meststoffen, maar ook met biotechnologie.
Bron: Eurekalert