Boek Linus Pauling en Ewan Cameron uit 1979

Ooit predikte Nobelprijswinnaar Linus Pauling het consumeren van grote hoeveelheden vitamine C als afweermiddel tegen een myriade aan ziektes, waaronder uiteraard ook kanker. De ideeën van de in 1994 overleden Amerikaanse scheikundige  worden, als dat al niet duidelijk was, nu definitief onderuit gehaald: antioxidanten als vitamine C, beta-caroteen en vitamine E zouden kanker zelfs een handje helpen. Uit Zweeds onderzoek, gepubliceerd in Science, blijkt dat antioxidanten bij muizen longkanker versterkt.
Antioxidanten worden aangeprezen als middelen tegen allerlei soorten ziektes, omdat ze vrije radicalen in toom zouden houden, maar het ziet er steeds meer naar uit dat ze meer kwaad doen dan goed. Antioxidanten zouden DNA beschermen tegen schade, maar ze beschermen ook kankercellen tegen ons afweersysteem, zo lijkt het. Antioxidanten ‘dweilen’ de radicalen op; zeer reactieve verbindingen, die ontstaan bij de stofwisseling. Het nieuwe onderzoek geeft een verklaring voor het feit dat uit onderzoek, vooral onder rokers, is gebleken dat antioxidanten eerder de kans op kanker vergroten dan verkleinen. Bij een klinisch onderzoek naar prostaatkankerpreventie gepubliceerd in 2011 hadden mannen die vijfenhalf jaar vitamine E slikten een 17% grotere kans om de ziekte te krijgen dan de controlegroep. Op basis van het nieuwe onderzoek is daar een redelijke verklaring voor te geven. Antioxidanten helpen kankercellen in een vroege fase te overleven en zorgen ervoor dat de tumoren groeien door de kankercellen en hun DNA te beschermen tegen schade door vrije radicalen.
Dat gebeurt door het afschakelen van een gen (p53), dat als de bewaker van het genoom wordt gezien. Dat zorgt er voor dat cellen met een foutief DNA, inclusief kankercellen, worden vernietigd. “Eigenlijk sluiten de antioxidanten het p53-gen af, zodat de kankercellen blijven groeien”, zegt onderzoeker  Martin Bergö van de universiteit van Gothenburg (Zwe).
Muizen met longkanker kregen anti-oxidanten, de helft vitamine E en de andere helft N-acetylcysteïne (NAC), een antioxidant dat ook wordt gegeven aan mensen met een longaandoening. De resultaten waren alarmerend. “De aantal tumoren en de agressiviteit verdrievoudigden bij deze muizen in vergelijking met de controlegroep, die geen anti-oxidanten kreeg”, stelt Bergö. “De overlevingskans zakte 50%.”
Onderzoek aan kweken van tumorcellen van mensen en muizen lieten een soortgelijk effect zien. De activiteit van het p53-gen zakte aanzienlijk. Antioxidanten hebben kennelijk effect op de activiteit van dit ‘bewakersgen’. Het effect van anti-oxidanten was gelijk aan het uitschakelen van dat gen, bleek de onderzoekers.
Bergö zegt dat de resultaten van het onderzoek van toepassing zijn op mensen die al kankercellen in hun lijf hebben. “Onze studie zegt niets over het effect van antioxidanten in gezonde mensen en hun risico op kanker”, zegt hij. “Als je kanker hebt of je daar extra vatbaar voor zou zijn, zoals rokers of mensen met een longaandoening, dan zouden die antioxidanten de groei kunnen stimuleren. Wees er dan voorzichtig mee of gebruik ze helemaal niet.”  Bergö wil gaan onderzoeken of antioxidanten ook gevolgen hebben voor mensen die blootstaan (of gestaan hebben) aan kankerverwekkende stoffen of die erfelijk belast zijn. Ook wil hij de effecten van anti-oxidanten op het ontstaan van andere kankersoort onderzoeken, zoals huid- en darmkanker.

Bron: New Scientist