Links gezond bot, rechts bot aangetast door botontkalking

Een groep medicijnen die wordt gebruikt om botontkalking te bestrijden, difosfonaten (ook bisfosfonaten genoemd), verstoort het herstel van het celmembraan, zo ontdekte Caroline Lewis van de Regents-universiteit in Georgia (VS), tweedejaars op de medische faculteit. Lewis zag dat gebeuren bij twee typen cellen: nierepitheelcellen van apen en spiercellen van muizen. Lewis, winnaar van de nationale studentencompetite 2014 van de Amerikaanse artsenvereniging ACP, vertelde haar verhaal onlangs op een bijeenkomst van internisten in Orlando.

Lewis deed haar onderzoek in het lab van Paul McNeil, een celbioloog die zich vooral bezighoudt met membraanherstel van cellen. Ze vond dat epitheelcellen in de nieren van apen en spiercellen van muizen, nadat ze werden blootgesteld aan zoledronaat, een veel gebruikt difosfonaat dat als medicijn tegen botontkalking wordt ingezet, niet langer meer in staat waren schade aan het celmembraan snel te repareren. Cellen waarvan het membraan kapot is sterven af. Zonder dat middel was dat geen enkel probleem.
“Dat is een paradox”, zegt haar mentor. “Aan de ene kant helpt het middel om gezonde botten te krijgen en de botdichtheid te vergroten, maar als bijvoorbeeld bij een kaak, schade ontstaat door het trekken van een tand, gebeurt precies het tegenovergestelde.” Hij theoretiseert dat membraanherstel bijdraagt aan de vernietiging van bot en dat difosfonaten binden aan membraaneiwitten die vitaal zijn voor de reparatie. Die ‘bijwerking’ werd alleen zichtbaar als er aan het gebit gewerkt werd en toen viel bij McNeil het kwartje.
Membraanherstel gebeurt voortdurend. Lewis: “Je spiercellen bewegen constant en de celwanden schuren dan ook de hele tijd tegen elkaar aan. Als het celmembraan niet gerepareerd wordt sterft de cel af.” McNeil wil meer celtypen gaan bestuderen, met inbegrip van botcellen in de kaak. Hij wijst op het belang van vitamine E, een anti-oxidant die helpt bij reparatie van celmembranen.  Sommige tandartsen denken dat het helpt dat osteoporose-patiënten even stoppen met medicijngebruik als ze een tandartsbehandeling krijgen.

Difosfonaten worden geacht botvernietigende cellen, de zogeheten osteoclasten, af te remmen. Die zijn bij botontkalking wat al te actief. Botafsterving in de kaak door difosfonaten is een van de vele bij-effecten van deze middelen. De medicijnen worden ook gebruikt bij hypercalcemie (een te hoog kalkgehalte in het bloed) en bij botkanker.

Bron: Eurekalert