Een plaatje om de wisselwerking in de cel te verbeelden van PKCλ met diverse eiwitten. Het is de laatste regelstap van het enzym MT1-MMP (rood) bij de reactie tussen het eiwit cortactine (groen) en dynamine 2 (blauw). Deze reacties zijn nodig om cellen te ‘bevrijden’ uit het weefsel om te kunnen migreren naar andere delen van het lichaam (afb: Curie-instituut)

Kanker is op zich al een, mild gezegd, vervelend fenomeen, maar de ziekte heeft ook nog eens de neiging zich door het hele lichaam te verspreiden. Franse onderzoekers onderzochten hoe dat proces verloopt. Dat inzicht zou aan de basis kunnen leggen voor therapieën om uitzaaiing tegen te gaan.

Het Franse Curie-instituut heeft in 2011 een  onderzoeksprogramma opgezet om de uitzaaiing van borstkanker te bestuderen. Binnen dat programma hebben de onderzoeksorganisaties Inserm en CNRS de resultaten  van onderzoek naar de verspreiding van kanker in het lichaam gepubliceerd. Het gaat in dit geval om een specifieke vorm van borstkanker: tripelnegatieve borstkanker. Bij deze vorm van borstkanker heeft de tumor geen receptoren (ontvangers) voor de hormonen oestrogeen (ER) en progesteron (PR) en ontbreekt ook het eiwit HER2* (een receptor voor groeifactoren). Een behandeling met een hormoontherapie of met  trastuzumab (Herceptin, dat aangrijpt op HER2*) maakt juist gebruik van deze receptoren en eiwitten. Door het ontbreken daarvan slaat deze behandeling niet aan en spreekt men van tripelnegatieve borstkanker. Dit kankertype verloopt meestal erg agressief.
Tijdens het onderzoek werd duidelijk hoe de cellen zich ‘bevrijden’ uit het borstweefsel. Daartoe ‘graven’ de kankercellen als het ware een tunnel in het membraan dat de melkklier omsluit. Het eiwit PKCλ en het enzym protease MT1-MMP lijken de aandrijvers te zijn van die ontsnapping. Als de onderzoekers het eiwit PKCλ deactiveerden in de kankercellen met die drievoudige handicap, dan werd de aanvoer van de protease geblokkeerd, waardoor het losmaken uit het weefsel niet meer mogelijk was.
Doordat bij het Curie-instituut 60 000 verschillende kankercelmonsters zijn opgeslagen, konden de onderzoekers de eiwitten direct in de kankercellen bestuderen. “We hebben laten zien dat bij borstkanker deze twee eiwitten verbonden zijn met een agressieve vorm van borstkanker”, zegt Philippe Chavrier van CNRS. “We hebben ook een mechanisme blootgelegd waarmee borstkankercellen zich kunnen uitzaaien.” Hij stelt dat het onderzoek handvatten levert voor het tegengaan van uitzaaiingen. De onderzoekers werken nu aan een therapie om die uitzaaiingen ook daadwerkelijk te kunnen bestrijden. Ook dit kankeronderzoek zal hoogstwaarschijnlijk een vervolg krijgen.

Bron: Futura-Sciences