Zaadcellen raken van slag af door hormoonachtige stoffen
Als je graag kinderen wilt hebben, en nu spreken ik even tot de mannen onder ons, dan lijkt het verstandig om maar geen tandpasta meer te gebruiken of je in te smeren met zonnebrand. Je zou geneigd zijn die voorzorgsmaatregelen te nemen als je de onderzoeksresultaten van een Deens/Duits team hebt gelezen. Wij mannen krijgen via, onder meer, tandpasta en zonnebrand allerlei nare stofjes in ons lichaam die de kwaliteit van ons zaad zouden kunnen aantasten. Dat soort zaadbedervende chemicaliën komt overigens niet alleen in tandpasta en zonnebrand voor, maar ook in voedsel, textiel, kunststofflessen, cosmetica en nog zo wat alledaagse spullen.
“Onze studie levert wetenschappelijk bewijs ter ondersteuning van internationale maatregelen”, zegt studieleider Timo Strünker van het het Europees centrum voor geavanceerde studies in Bonn (CAESAR) wat kryptisch. “Voor de eerste keer hebben we aangetoond dat er een direct verband bestaat tussen blootstelling aan hormoonverstorende chemicaliën in industriële producten en de effecten op menselijk sperma”, zegt Niels Skakkebaek van het Deense onderzoeksteam. Met behulp van een door de onderzoekers ontwikkelde methode kunnen vrij snel honderden tot duizenden chemicaliën beproefd worden op hun effect op sperma. In deze studie zijn zo’n 100 stoffen getest. Ongeveer eenderde bleek een negatief effect te hebben op de zaadkwaliteit. Daaronder zat een verbinding die wordt gebruikt als uv-filter in zonnebrand (4-methylbenzylideenkamfer; 4-MBC), het antibacteriële middel triclosan dat in tandpasta wordt toegepast en di-n-butylftalaat dat als weekmaker in kunststoffen wordt toegepast.
De onderzoekers keken vooral naar het effect van de stoffen op het CatSper-ionkanaal, een calciumkanaal in het zaadcelmembraan dat een rol speelt bij de bewegelijkheid van de zaadcel. Ze lieten zien dat de hormoonachtige verstoorders direct het ionkanaal openen en daardoor het calciumniveau in de zaadcel verhogen, waardoor het ‘zwemgedrag’ verandert en de aanmaak van enzymen wordt bevorderd die helpen door het membraan van de eicel te breken. Ook worden zaadcellen door die verstorende stoffen minder gevoelig voor progesteron en prostaglandines, twee belangrijke stoffen die door de omringende cellen van de eicel worden geproduceerd. Bij een mengsel van kleine hoeveelheden zaadbedervers blijkt de nefaste uitwerking op zaadcellen cumulatief.
De verstorende verbindingen, die in feite acteren als een soort hormonen, versjteren de succesvolle bevruchting dus op alle mogelijke manieren en kunnen door hun uitwerking leiden tot onvruchtbaarheid. De zaadcel functioneert niet meer zoals zou moeten bij een levensvatbare bevruchting.
Bron: EMBO