Het knap ingewikkelde Wnt-signaalsysteem. Linksboven het onderzochte eiwit Dishevelled (DSH) (afb: genecopoeia.com)
Onderzoekers van de universiteit van Illinois rond Wonhwa Cho denken dat cholesterol een rol speelt in de activering van een signaleringssysteem dat verbonden is met het ontstaan van kanker (laten we het even vaag houden).
Er zijn in cellen duizenden signaalsystemen om de boel zijn ingewikkelde gang te laten gaan. Er is een signaalsysteem, canonisch Wnt genaamd, dat te doen heeft met celgroei en -deling, dat het actiefst is in embryonale cellen tijdens de differentiatie. Een overactiviteit van dat systeem in volwassen cellen zou wel eens een belangrijke ‘aanstichter’ van kanker kunnen zijn. “Ons onderzoek wijst in de richting van een regelfunctie voor cholesterol en biedt meteen een kans voor een therapie door het onderdrukken van het canonische Wnt-systeem om kanker te voorkomen” zegt Wonhwa Cho, hoogleraar scheikunde.
Cho was met medewerkers op zoek naar nieuwe cholesterolbindende eiwitten, toen ze een aanhechtingspunt voor cholesterol ontdekten op een eiwit dat de naam meegekregen heeft van Dishevelled (=slordig). Dat eiwit heeft een functie in het canonische en niet-canonische Wnt-signaalsysteem. Dat laatste heeft weer van doen, ja het is allemaal niet eenvoudig, met celbeweging en -organisatie. Dishevelled (DSH) is een soort wissel of schakelaar op het pad als het signaal dat eiwit bereikt: wordt het canonisch of niet-canonisch. Tot nu was niet bekend welk stof het signaalsysteem activeert. “Toen we beseften dat cholesterol bindt aan Dishevelled, raakten we geïnteresseerd in cholesterol als mogelijke activator van de Wnt-signaalsystemen”, zegt Cho.
De onderzoekers vonden dat als cholesterol zich bindt aan Dishevelled, het signaal zijn weg vervolgt via het canonische Wnt-systeem (groei en deling, dus). Zonder cholesterol geen canonisch Wnt-signaalsysteem. Ze vonden ook dat lokale verhogingen van cholesterolconcentraties binnen het celmembraan het canonische systeem bevorderde ten koste van het niet-canonische. Dat zou kunnen verklaren dan verhoogd cholesterol het kankerrisico vergroot. “We weten dat er verband is tussen vet eten, dat de cholesterolconcentratie verhoogt, en het voorkomen van kanker. Ons onderzoek verschaft ons een mechanisme hoe dat in zijn werk zou kunnen gaan.” Daarmee zou ook een richting van een therapie worden aangereikt: een stof die de binding tussen Dishevelled en cholesterol voorkomt, zo speculeert Cho. We praten dan over kankers als darmkanker, melanomen, borst- en longkanker.
Dat klinkt veelbelovend, maar – ik ben geen deskundige en vraag dus maar raak – is deze route de enige ‘weg’ naar kanker? Ik vrees van niet… Het lijkt mij allerminst het universele ‘kankermedicijn’. Als zaken zo simpel lagen, dan was er na al die tientallen jaren kankeronderzoek al lang een remedie geweest. Wees voorzichtig, dus met al te veel optimisme…
Bron: Eurekalert