Een proefopzet van de ‘bomsnuiver’ (foto: Fraunhofer-instituut)
Al jaren wordt er gesleuteld aan apparaten en systemen waarmee explosieven en andere ongewenste stoffen (zoals drugs) bij voorkeur van een afstand kunnen worden opgespoord. Er is röntgen in de strijd gegooid en niet zo lang geleden presenteerde het Israëlische bedrijf Tracense een elektronische bomsnuiver. Nu komt het Duitse Fraunhofer-instituut met een lasersysteem, waarmee, in combinatie met een sensornetwerk, op afstand bommenmakers zouden zijn te lokaliseren en te ontmaskeren. Het systeem heeft ook minder krijjgshaftige toepassingen zoals het testen van voedsel op eetbaarheid en het meten van luchtverontreiningen in productiehallen.
Bommenmaken is niet zo moeilijk. Met een paar huis-, tuin- en keukeningrediënten heb je zo een bom in elkaar gezet. Een ontstekingsmechanisme er bij en klaar is Kees de bommenmaker. Die ingrediënten laten echter sporen achter. In het kader van het Europese onderzoeksproject Emphasis, waaraan ook de Nederlandse TNO meedoet, hebben onderzoekers een sensornetwerk ontwikkeld waarmee de bommenmakerijen en ook bommenmakers zouden zijn te lokaliseren. De sensoren kunnen op diverse plaatsen worden opgehangen, zoals aan hoge gebouwen of in rioolpijpen. Met die sensoren, dat zijn er verschillende, kunnen explosieven of afbraakproducten daarvan worden getraceerd, zo is het idee. Bij verdenking slaat het systeem alarm en dan komt het systeem in actie dat ze bij het Fraunhofer-instituut voor vastestoffysica (IAF) in elkaar hebben geknutseld. Met behulp van een lasersysteem kan de verdachte lokatie op afstand worden doorgemeten. Met een infraroodlaser kunnen de karakteristieke infraroodspectra van stoffen, dus ook gevaarlijk geachte, worden achterhaald. “Ons lasersysteem”, zegt Fraunhofer-onderzoeker Frank Fuchs, “kan op een afstand van 20 m de kleinste concentraties aan gevaarlijke stoffen detecteren.”
Deze zogeheten kwantumcascadelaser zendt licht uit het in infrarood (warmtestraling). Die straling wordt deels door de te detecteren moleculen geabsorbeerd. Dan moet natuurlijk de overblijvende straling nog wel even worden uitgelezen en geanalyseerd om er achter te komen om welke stoffen het gaat. Hoe dat gebeurt vertelt het verhaal op bdw.de niet. Bijkomen voordeel van infraroodstralen is dat ze niet schadelijk voor mensen zijn. Het systeem is getest op ‘verdachte’ pakketjes met plofstoffen. Ook voor de controle van de eetbaarheid van voedsel, de bruikbaarheid van medicijnen of drinkwater is het lasersysteem te gebruiken of als meetsysteem voor milieugevaarlijke stoffen in, bijvoorbeeld, fabriekshallen. Fuchs: “Kwantumcascadelasers kunnen overal worden ingezet waar de chemische aard van een oppervlak of de verandering daarvan door verontreinigingen een punt is. Aangezien de laser instelbaar is, is die ook af te stemmen op specifieke wensen.”
Bron: bdw