Carboanhydrase II, een van de 14 dienstige vormen. Het grijze bolletje moet een zinkion voorstellen (afb: Wiki Commons)
De kunstmatige zoetstof sacharine zou wel eens een rol kunnen gaan spelen ter bestrijding van agressieve kankers als het klopt wat onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Florida rond Rob McKenna hebben gevonden. McKenna presenteert zijn bevindingen op de 249ste bijeenkomst van de Amerikaanse vereniging van scheikundigen ACS. Volgens dat onderzoek zouden de zoetjes wel eens het uitgangspunt kunnen zijn van nieuwe kankermedicijnen.
“Het blijft altijd verbazingwekkend dat een eenvoudig molecuul als sacharine onvermoede mogelijkheden zou kunnen hebben, zoals een uitgangsstof voor medicijnen tegen agressieve kankers”, zegt McKenna. Volgens de wetenschapper zou sacharine een ‘opstap’ zijn naar de ontwikkeling van nieuwe kankermedicijnen. De onderzoekers bekeken hoe sacharine bindt aan een carboanhydrase-enzym en dat deactiveert. Carboanhydrase IX wordt aangetroffen bij sommige agressieve kankersoorten en wordt beschouwd als een van de vele factoren die de groei en verspreiding van kankercellen bevorderen in diverse kankertypen. Vandaar dat onderzoekers speuren naar stoffen die specifiek dit enzym deactiveren. Behalve in het maagdarmkanaal is carboanhydrase IX normaal niet in menselijke cellen aanwezig. Daarom is het eiwit volgens McKenna het eerste doelwit voor een kankerbehandeling, waarbij dan het gezonde weefsel wordt ontzien.
Carboanhydrase IX lijkt op andere carboanhydrase-enzymen die ons lichaam nodig heeft om zijn werk fatsoenlijk te kunnen doen. Het was tot voor kort niet gelukt een stof te vinden die alleen dat specifieke eiwit blokkeert. Daar komt sacharine, ooit beschouwd als kankerverwekkend, in beeld. Eerder onderzoek van Claudiu Supuran van de universiteit van Florence (It) had de blokkerende werking van sacharine aangetoond op nummer IX, maar niet op de 14 andere carboanhydrases die het lichaam nodig heeft. Hierop voortbordurend heeft een onderzoeksgroep rond Sally-Ann Poulsen van de Griffith-universiteit (Aus) een verbinding gesynthetiseerd, waarbij een molecuul glucose werd geknoopt aan sacharine. Deze kleine verandering had grote gevolgen. Deze verbinding bindt 1000x heftiger aan het doelwitmolecuul dan sacharine.
McKenna heeft met röntgenkristallografie uitgevogeld hoe die binding in elkaar steekt en welke chemische veranderingen een nog beter resultaat zullen geven. Hij is momenteel met medeonderzoekers bezig de effecten van sacharine en sacharinederivaten uit te proberen om celkweken van borst- en leverkankercellen, alvorens dierproeven te gaan doen.
Bron: Eurekalert