De x-vormige dentatorubrothalamische baan is een ‘route’ van zenuwvezels in de thalamus die onderzoekers stimuleren met de diepe hersenbehandeling. om tremors (onbeheersbare trillingen) tegen te gaan (foto: Duke-universiteit)

Onderzoekers van het universitair medisch centrum van de Amerikaanse Duke-universiteit hebben met behulp van kernmagnetische-resonantiebeeld-techniek (mri) een ruimtelijk beeld van (dode) menselijke hersens gemaakt, met een nog ongeëvenaarde precisie (1000 x scherper dan met ‘gewone’ mri). Dit onderzoek moet de diepe hersenstimulering ter behandeling van tremors maar ook van de ziekte van Parkinson in betere banen leiden, is het idee.

Bij diepe hersenstimulering worden er elektroden in de dieper gelegen delen van de hersens ingebracht. Dat is een nogal riskant gokwerk. Een nauwkeuriger beeld van die dieper gelegen hersendelen zou de ‘gok’ wat minder riskant moeten maken en de schade door de plaatsing van de elektrodes navenant kleiner. “Op het gewone mri-apparaat dat we voor chirurgie gebruiken, ziet de thalamus er uit als een grijze massa, waarvan je alleen de grenzen kunt zien”, zegt neurochirurg Nandan Lad. “Nu hebben we die in detail. We hebben nu voor het eerst een beeld van de thalamus en het netwerk dat we stimuleren.”
Veel hersenchirurgen verlaten zich bij het plaatsen van de elektrodes op scans (computertomografie of mri) met een lage resolutie. Ze mikken op een deel dat gebukt gaat onder de tongbrekende naam de dentatorubrothalamische baan. Dat plaatsen is een hoop gis- en mikwerk. Daarbij moeten de gebruikte elektrodes worden bewogen en ligt schade aan het delicate hersenweefsel voor de hand (die schade is er natuurlijk toch al door het inbrengen van de elektrodes). Dan kan de remedie wel eens erger zijn dan de kwaal, met kans op bloedingen, geheugenproblemen en dergelijke. Met een nauwkeuriger ‘kaart’ van de hersens zou de kans om de elektrodes in een keer goed te plaatsen aanzienlijk toenemen, denkt Lad.
De ‘kaart’ werd gemaakt door de gezonde hersens van een overledene in 10 dagen te scannen met een mri-scanner met een sterk magneetveld van 7 Tesla. Het ‘model’ kan worden aangepast aan de afmetingen van de patiënt in kwestie. “Deze beelden zijn 1000 keer nauwkeuriger dan die van een klinisch apparaat. Je kunt zelfs de zenuwvezels zien en het verschil tussen grijze en witte stof”, zegt onderzoeker Allan Johnson. Om uit te vinden of ze wat aan het nauwkeurige hersenmodel hebben bekeken de onderzoekers 12 patiënten die al een succesvolle behandeling van tremor hadden ondergaan. Met behulp van het ‘model’ bepaalden ze de beste plaatsing van de elektrodes. In 22 van de 24 elektrodes bleken die posities overeen te komen met de feitelijke plaatsing. De onderzoekers gaan nu ook andere delen van de hersens nauwkeurig in kaart brengen. Daarmee zou het onderzoek naar en de behandeling van een groot aantal hersenziektes sterk vooruit geholpen kunnen worden, verwachten de onderzoekers.

Bron: Science Daily