Volgens een analyse van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA is de omvang van het Noordpoolijs een van de laagste sedert de satellietwaarnemingen in de jaren 70 zijn begonnen. 2015 komt met het zomerminimum op de vierde plaats. De omvang kwam uit op 4,41 miljoen km2. Dat is 1,8 miljoen km2 minder dan het gemiddelde over de laatste 20 jaar van de twintigste eeuw.
Het Noordpoolijs is van belang voor de temperatuur op aarde vanwege de zogeheten albedo, de weerkaatsing van de zonnestralen op het ijsoppervlak. De ijskap groeit en krimpt met de seizoenen, maar sinds eind jaren 70 is de minimumomvang in september steeds verder afgenomen. Soms is die geringe omvang te wijten aan meteorologische omstandigheden, maar dat is dit jaar niet het geval. “Dit jaar is het minimum de op drie na laagste en er zijn geen belangrijke weersomstandigheden op de Noordpool geweest deze zomer die die afname kunnen verklaren”, zegt Walter Meier van de NASA. “Het was in sommige gebieden wat warmer dan vorig jaar, maar op andere plaatsen kouder.”
Het laagterecord uit 2012 was nog te verklaren door een krachtige cycloon in augustus, die het ijsoppervlak aan stukken scheurde en de afname versnelde. De vermindering van de omvang van het Noordpoolijs is in 1996 begonnen. De tien laagste waarden die waargenomen zijn door satellieten, deden zich de laatste 11 jaar voor. In 2014 was het minimum 5,03 km2, de op zes na laagste omvang. Hoewel het er op lijkt dat de omvang dit jaar het laagste niveau heeft bereikt, is het nog niet uitgesloten dat veranderende winden het ijsoppervlak nog verder doen krimpen.
“De ijslaag wordt steeds minder stabiel en er is niet veel nodig om die verder te laten smelten”, zegt Meier. “Vroeger bestond die uit een dikke, stevige laag ijs, maar die laag is nu veel meer gefragmenteerd, waardoor die meer aan het warme oceaanwater wordt blootgesteld.” Sommige analyses zouden er op wijzen dat de dikste en oudste ijslaag die de zomer overleeft zich sedert 2012 weer herstelt, maar volgens ijsdeskundige Joey Comiso van de NASA is dat herstel de afgelopen winter afgevlakt en zal het ijs er waarschijnlijk na dit seizoen slechter aan toe zijn.
Dit jaar smolt het ijs in juni, de maand met de meeste zonne-energie, relatief langzaam, maar dat veranderde in juli. Ook in augustus smolt het ijs sneller dan normaal, een maand waarin dat tempo normaal daalt. In augustus verscheen er een groot gat in de ijskap in de Beaufort- en Tsjoektsjen-zee, ten noorden van Alaska. Daardoor kon het zeewater meer zonne-energie absorberen, waardoor het ijs sneller smolt. Het is onduidelijk of de El Niño en het gedrag van het zeeijs rond de Zuidpool effect gehad hebben op de dramatische smelt van het Noordpoolijs. Het zeeijs op de Zuidpool groeide de eerste helft van dit jaar meer aan dan normaal, maar dook midden augustus onder normaal. Binnenkort begint de NASA met de operatie IJsBrug, een reeks vluchten boven de Noordpool ter ondersteuning van de analyse van de satellietbeelden.
Bron: Eurekalert