Een eilandje van Langerhans van een rat met bètacellen (groen), alfacellen (rood), en celkernen (blauw). (afb: Wiki Commons)
De alfa- en betacellen in de alvleesklier, die het suikergehalte in het bloed reguleren, communiceren via cannabis-achtige stoffen, zeg maar ‘hasj’. Die hasjachtige verbindingen schijnen ook invloed te hebben op de ‘aard’ van de betacellen. In de embryo zouden ze een aanzienlijke invloed kunnen hebben op de architectuur van de eilandjes van Langerhans, waar die hormoonproducerende cellen in de alvleesklier zich bevinden, zo ontdekten onderzoekers aan het Poolse Nencki-instituut. Het niet goed functioneren van die cellen leidt tot suikerziekte.Het suikerpeil in het bloed hangt af van een delicaat evenwicht in de hormoonproductie van twee cellen in de alvleesklier: de alfacellen en de betacellen. De alfacellen produceren glucagon, een hormoon dat de bloedsuikerspiegel doet stijgen, de betacellen produceren insuline, dat de bloedsuikerspiegel doet dalen. Die twee typen cellen communiceren met elkaar, ontdekten Poolse onderzoekers, die bij hun onderzoek samenwerkten met wetenschappers uit andere landen. De signaalstoffen, hasjachtige verbindingen, hebben ook invloed op de opbouw van de alvleesklier in embryo’s, zo bleek (dus). “Dat is belangrijk om te begrijpen hoe suikerziekte type 2 ontstaat (ook wel ouderdomssuiker genoemd; as), die meestal volwassenen treft en wordt geassocieerd met overgewicht”, zegt onderzoekster Agnieszka Dobrzyn. Ze acht het niet uitgesloten dat verder onderzoek resultaten oplevert die sommige patiënten van het voortdurend spuiten van insuline zou kunnen bevrijden.
De cannabisachtige stoffen worden geproduceerd door de alfacellen. Die zouden cannabis-receptoren in de eilandjes van Langerhans kunnen activeren, waardoor betacellen meer insuline gaan aanmaken. “We hebben de veranderingen van de eilandjes bestudeerd bij muizenembryo’s en bij in het lab gekweekte pseudoeilandjes. Afhankelijk van de concentratie en de activiteit van twee verschillende receptoren, worden de eilandjes groter of kleiner, terwijl de alfacellen, meestal aan de buitenkant van de eilandjes, meer naar binnen trekken”, zegt onderzoekster Katarzyna Malenczyk. Vrouwen die tijdens hun zwangerschap cannabisachtige stoffen consumeren, hebben meer kans een kind te krijgen dat ‘vatbaar’ is voor ouderdomssuiker.
Dobrzyn: “We willen niet suggereren dat marihuana suikerziekte kan genezen. De bloedsuikerspiegel wordt bepaald door het evenwicht tussen de activiteit van de alfacellen en betacellen en gerelateerde weefsels als spieren en vet. Bij volwassenen zorgen cannabisachtigen er voor dat een groep cellen harder gaat werken, maar vermindert meteen de efficiëntie van de andere groep, waardoor bloedspiegel niet verandert of zelfs aanzienlijk stijgt.”
De ontdekking van de rol van cannabisachtige verbindingen leidt tot enige hoop dat transplantatie van eilandjes een effectieve manier kan worden om suikerziekte fundamenteel te bestrijden. Er zijn al transplantaties uitgevoerd, waarbij eilandjesweefsels van overledenen zijn ingeplant in het slijmvlies van de maagwand van de suikerpatiënt. Dat leidt vaak niet tot een heel goed resultaat, doordat de betacellen hun ‘aard’ kwijtraken. Ze blijven wel leven, maar produceren geen insuline meer. Bovendien moet de suikerpatiënt met zo’n implantaat afweerremmende medicijnen slikken, waardoor de negatieve kanten de positieve kanten van de transplantatie kunnen overschaduwen.
Mogelijk dat dit onderzoek kan helpen een oplossing te vinden. Ik vraag me dan af, waarom die cellen niet meteen worden geïmplanteerd in de alvleesklier, maar dat is de vraag van een leek. Tegenwoordig schijnt het al gelukt te zijn om uitgaande van vetcellen van de patiënt betacellen te kweken, die bij transplantatie geen afweerreacties zullen oproepen.
>Bron: Science Daily