Het DNA van de mens zou voor zo’n kleine 10% afkomstig zijn van virussen. Dat menselijke virus-DNA blijkt ons afweersysteem te helpen virussen onschadelijk te maken, zo geloven Amerikaanse onderzoekers.

Virussen bouwen hun DNA in dat van de gastheercellen, zodat die cellen virussen gaan produceren. Die vreemde genen worden normaal niet doorgegeven aan het nageslacht, maar er zijn, kennelijk, uitzonderingen. Zo heeft zich in de loop der evolutie een indrukwekkende hoeveelheid virus-DNA genesteld in het menselijke erfgoed: 8% van het menselijk DNA wordt beschouwd als afkomstig van virussen. Die ingebouwde virusgenen hebben al lang geleden het vermogen verloren om virusjes te produceren. Ze werden dan ook gezien als functieloze troep.
Onderzoekers van de universiteit van Utah in Salt Lake City (VS) kwamen er echter achter dat ze niet helemaal ‘functieloos’ zijn. “Enkele van die endogene virussen hebben ons systeem verbeterd”, zegt onderzoeker Cédric Feschotte. Het blijkt dat die genen van retrovirussen door interferonen kunnen worden geactiveerd. Die eiwitgroep speelt een belangrijke rol bij het in werking zetten van het afweersysteem. De interferongevoelige genen zitten niet willekeurig over het menselijke DNA verdeeld, maar in de buurt van genen die iets van doen hebben met de afweer. Feschotte: “Dat was voor ons de eerste aanwijzing dat enkele van deze elementen een schakelfunctie voor de afweergenen zou kunnen hebben.”

Om daar achter te komen deden de onderzoekers proeven met kweken van menselijke cellen. Met behulp van de CRISPR/Cas9-techniek knipten ze het DNA van enkele retrovirussen uit het cel-DNA. Bij cellen zonder die virale ‘balast’ reageerden de nabijgelegen afweergenen niet meer op interferonen. Dat virus-DNA bleek dus inderdaad een schakelfunctie te hebben, stellen de onderzoekers. Ook toonden ze aan dat cellen waar de virusballast (deels) was verwijderd zich niet goed meer tegen virussen konden verdedigen. De virussen waren in het menselijk DNA van kwaal wapen geworden.
Die inkapseling is uiteraard niet alleen bij het menselijk DNA gebeurd. Daardoor is het afweersysteem er op vooruitgaan, bij zowel mens als dier (de mens even niet als dier aanmerkend). Ook bij andere zoogdieren zou interferon een rol spelen. “De virussen zijn via hun eigen werkwijze in het DNA terechtgekomen. De evolutie heeft de speer is ons voordeel omgedraaid”, zegt medeonderzoeker Nels Elde.

Bron: bdw