Methaan zou in de zomer onbelemmerd naar de atmosfeer kunnen ontsnappen, maar doet dat nauwelijks (afb: CAGE)
Niet eens zo vreselijk lang geleden, tenminste in mijn geheugen, werd er bekend dat de oceanen gigantische hoeveelheden vaste methaanhydraat bevatten, die veilig diep onder water zijn opgeborgen. Methaan is een stevig broeikasgas en als dat in de atmosfeer komt dan hebben we een nog groter probleem met de klimaatverandering dan nu al voorzien wordt. Onderzoekers van, onder meer, het Noorse instituut voor luchtonderzoek bekeken in de zomer van 2014 250 methaanuitstootplaatsen op de bodem van de Poolzee. Daarvan kwam maar verrassend weinig terecht in de atmosfeer. Waarom is onduidelijk en ook of dat zo blijft.
“Onze resultaten zijn opmerkelijk en controversieel”, zegt onderzoekster Cathrine Lund Myhre van het Noorse onderzoeksinstituut. De onderzoekers maten in de zomer van 2014 vlak bij de zeebodem en in de atmosfeer rond Spitsbergen. “Dat is een belangrijke boodschap”, zegt de onderzoekster. “Het is ook van belang te benadrukken dat de Noordpool de afgelopen jaren grote veranderingen heeft ondergaan met gemiddelde temperaturen boven normaal. Een gedegen beschrijving van de huidige toestand is wezenlijk om veranderingen met mogelijke wereldwijde betekenis in de toekomst te kunnen vaststellen.”
Het methaanpeil in de atmosfeer is wereldwijd sedert 2006 jaarlijks met 6 delen per miljoen gestegen, boven Noorwegen en de Noordpool iets meer. Veel methaan is, zoals gezegd, opgeslagen in methaanhydraat (methaanijs). Een verklaring voor de stijging van het methaanpeil in de atmosfeer zou de opwarming van de oceanen kunnen zijn. De schattingen over de hoeveelheid methaanhydraat zijn nogal wild, maar ze zijn gigantisch. Een recente berekening zou uitkomen op 74 biljoen ton.
De uitstoot van methaan uit de Poolzee wordt tegengehouden door ijs, maar dat is er in de zomer in grote delen van het Noordpoolgebied niet. De emissies zijn duidelijk waarneembaar. “We hebben het over 250 waar methaan ontsnapt in relatief ondiep water: tussen de 90 en 140 m”, zegt Bendicte Ferré van het Noorse onderzoeksinstituut CAGE. Volgens haar bouwt de zee zelf obstakels in gedurende de zomer. Het weer is dan meestal kalm, waarin je vorming van lagen met verschillende dichtheden krijgt, zoiets als olie op water. Dat voorkomt de doorgang voor methaan naar ondieper water en uiteindelijk naar de atmosfeer. Dat verandert als de zee woester wordt als gevolg van meer wind. Ferré: “Er is nog steeds een hoop dat we niet weten over de seizoensveranderingen. Methaan kan vervoerd worden door watermassa’s of worden gebruikt door organismen. Er zullen langduriger waarnemingen nodig zijn door het jaar heen.”
Bron: Science daily