Microgliacellen zijn de vuilnismannen van de hersens

Bij de ziekte van Alzheimer ontstaan beta-amyloïdeplaques en tauknopen. Hoe dat komt is nog steeds onduidelijk en ook is duister of de eiwitophopingen de oorzaak of het gevolg van de dementieziekte zijn. Nu hebben onderzoekers in gecombineerde celkweken van jonge en oudere muizen met Alzheimer kunnen constateren dat de microgliacellen uit de celkweek van jonge muizenhersens de oudere helpen bij het opruimen van de eiwittroep. Daarbij zou het eiwit GM-CSF een wezenlijke rol spelen. 
Microgliacellen zijn de vuilnismannen van de hersens. Ze maken onderdeel uit van het afweersysteem van het brein en ruimen daar de rommel op. Het bestuderen van die cellen tijdens de ziekte van Alzheimer was nogal lastig. Vaak worden celstudies in celkweken gedaan, maar alleen gliacellen van jonge muizen laten zich in een petrischaaltje kweken. Jonge gliacellen zijn nou niet het beste studiemateriaal voor een aan ouderdom gerelateerde ziekte zoals Alzheimer, ook al omdat bekend is dat microgliacellen veranderen tijdens de ziekte. Daardoor was nog steeds onduidelijk wat die microgliacellen met de plaques doen.
Onderzoekers van het Duitse centrum neurodegeneratieve ziektes (DZNE) van de Ludwig Maximilian-universiteit in München onder leiding van Christian Haass en Sabina Tahirovic probeerden die problemen te overkomen door de celkweken van hersenweefsel van oudere Alzheimermuisjes te combineren met dat van jongere muisjes. Ze zagen dat al naar een paar dagen de beta-amyloïdeplaques begonnen te verdwijnen.

GM-CSF

Nadere studie leerde hen dat de microgliacellen in het ‘Alzheimerweefsel’ wel werkte aan het opruimen van de plaques, maar dat ze, over afstand, hulp kregen van de jongere hersencellen in het petrischaaltje. Eigenlijk kwam die hulp van de jonge cellen neer het produceren en versturen van bepaalde eiwitten die hielpen de oudere microgliacellen zich te vernieuwen door celdeling, waarna ze aan de slag gingen.
Een van die zogeheten factoren is de granulocyt/makrofaag-koloniestimuleringsfactor, in afko GM-CSF. Volgens de onderzoekers was GM-CSF voldoende om de klus in zijn eentje te klaren.
Al eerder was aannemelijk gemaakt dat GM-CSF zorgt voor het verdwijnen van de eiwitklonteringen bij muisjes met Alzheimer. Niet bekend was dat dat eiwit mogelijk als medicijn zou kunnen dienen voor die ziekte bij mensen.

Voorzicht is geboden. Het activeren van microgliacellen is niet zonder gevaar. Die cellen produceren kleine eiwitten die ontstekingsreacties veroorzaken en neuronen kunnen beschadigen. Meer onderzoek is geboden (gelukkig maar).

Bron: Alpha Galileo