De uitersten van de zeespiegelstijging bij een temperatuurstijging van 2 en van 5°C. De plaatjes komen uit een andere studie. (afb: Jevrejeva et.al.)

Koolstofdioxide is het broeikasgas waar ons aller aandacht op gericht wordt, maar vlak de andere broeikasgassen als methaan, chloorfluorkool-waterstoffen (cfk’s) en fluor-koolwaterstoffen (hfk’s) niet uit. Volgens berekeningen van onderzoekers van het MIT in Cambridge (VS) en de Simon Fraser-universiteit kunnen die ‘kortlevende’ broeikasgassen, die maar enkele jaren in de atmosfeer verblijven, vele eeuwen voor veel narigheid zorgen zoals de zeespiegelstijging. Dat gebeurt ook als de mensheid er in zou slagen vanaf midden deze eeuw geen koolstofdioxide meer de atmosfeer in te blazen.
“Als je aan landen als Tuvalu, dat nauwelijks boven de zeespiegel liggen, dan vraag je je af hoeveel we nog kunnen uitstoten voordat die verloren gaan. Zijn ze al gedoemd onder te gaan, ook al stoppen we met emitteren?”, zegt onderzoekster Susan Solomon van MIT. “Te meer reden te willen begrijpen hoe lang klimaatveranderingen duren en hoeveel meer zeespiegelstijging er al in het vat zit.”
Recente onderzoeken, onder meer ook van Solomon, zouden aannemelijk hebben gemaakt dat als de menselijke bijdrage aan de aardopwarming zou stoppen, de aardopwarming en de zeespiegelstijging nog zeker duizend jaar zullen naijlen. Deze effecten, die, in menselijke termen gemeten, onomkeerbaar zijn, zijn deels een gevolg van de lange verblijftijd van kooldioxide in de atmosfeer: eenmaal uitgestoten kan het gas eeuwen in de atmosfeer vertoeven.

‘Kortlevend’

In tegenstelling tot koolstofdioxide houden andere broeikasgassen zoals methaan en chloorfluorkoolwaterstoffen (cfk’s) het maar relatief kort uit in de atmosfeer: geen eeuwen, maar jaren. Tot nu toe zou nog niet gekeken zijn welk effect dat zou hebben op de klimaatontwikkeling en zeespiegelstijging. Daartoe hebben Solomon en de haren een aantal klimaatscenario’s doorgerekend.
Ze gebruikten daarbij het rekenmodel EMIC dat goede diensten zou kunnen bewijzen bij het berekenen van de klimaatgevolgen op de lange duur (decennia, eeuwen en millenia). Ze berekenden daarmee de gemiddelde aardtemperatuur en de stijging van de zeespiegel als reactie op de uitstoot van koolstofdioxide, methaan, cfk’s en hfk’s (ik mis stikstofoxides; as).
De schattingen van de onderzoekers met betrekking tot kooldioxide kwamen overeen met eerdere voorspellingen: zelfs als we er in slagen in 2050 helemaal geen kooldioxide meer in de atmosfeer te blazen, dan zou de helft van het kooldioxide nog meer dan 750 jaar in de atmosfeer aanwezig blijven. Ook na het staken van de antropogene uitstoot, zal de zeespiegelstijging doorgaan. Die zal in 100 jaar twee keer de stijging van 2050 zijn en vier keer in de volgende 500 jaar, zo becijferden de onderzoekers.
Dat heeft te maken met de uitzetting van water bij hoger temperaturen. Opmerkelijk is dat de onderzoekers het in het persbericht niet hebben over het smelten van het landijs. Het wegkoelen van de extra opwarming, en daarmee verlaging van het zeepeil, die veroorzaakt wordt door ‘kortlevende’ broeikasgassen, is een ontzettend traag proces. Solomon: “Als de warmte in de oceaan terecht komt, dan verspreidt die warmte zich steeds dieper in de oceaan. Dat veroorzaakt uitzetting van het water. Die warmte moet weer worden afgegeven aan de atmosfeer en uitgestraald naar de ruimte om de aarde weer af te koelen. Dat is een proces van honderden jaren.”

Methaan

In een scenario met diverse methaanemissies berekenden de onderzoekers de zeespiegelstijging in 2050, 2100 en 2150. In alle drie de exercities verdween het methaan snel uit de atmosfeer en het broeikasgaseffect daalde daardoor in hetzelfde tempo. Toch bleek uit de berekeningen dat methaan dan nog eeuwen blijft bijdragen aan de stijging van de zeespiegel. Hoe langer wordt getalmd met de vermindering van methaanuitstoot, hoe langer het zeepeil hoog blijft.Solomon: “Het is verbazingwekkend dat een gas met een verblijftijd van maar tien jaar een veel langer durende stijging kan veroorzaken. Het is dus niet eenvoudig zo dat als je de emissies stopt die voorindustriële situatie direct weer terugkeert. Je zult lang met die stijging moeten zien te leven.”

De onderzoekers vonden een lichtpuntje in hun analyse. Ze waren benieuwd of maatregelen uit het verleden effect hebben gehad op de zeespiegelstijging. Ze kwamen daarvoor uit bij het het protocol van Montréal (Can), waar in 1989 197 landen afspraken het gebruik van middelen die de ozonlaag aantasten (cfk’s) aan banden te leggen. Als dat akkoord er niet was geweest (en nageleefd), berekenden de onderzoekers, zou het zeepeil in 2050 met nog eens 15 cm zijn toegenomen. “Dat is niet weinig”, zegt Solomon (die nog in de Middeleeuwse eenheden voeten en duimen praat). “Dat is nog een argument waarom het protocol van Montréal iets prachtigd was voor de planeet.”

Haar conclusie is dat de pogingen om de aardopwarming in de greep te krijgen zal niet snel leiden tot zeespiegeldaling. Er zal ernstig rekening gehouden moeten worden met de langetermijneffecten daarvan. Met andere woorden: er zal zo gauw mogelijk moeten worden begonnen met de beteugeling van de broeikasgassen, de kort- en de langlevende.

Bron: EurekAlert