Patrik Verstreken (afb: KUL)

Het is mogelijk dat de mitochondriën, de krachtcentrales van een cel, een rol spelen in het ontstaan van de ziekte van Parkinson. Onderzoekers rond Patrik Verstreken van, onder meer, de Katholieke universiteit Leuven hebben een stof in de mitochondriën geïdentificeerd, cardiolipine, die mogelijk een rol speelt in de eerste fase van de ziekte. Het remmen van het eiwit FASN zou de aanmaak van cardiolipine stimuleren en de ziektesymptomen verminderen bij vliegen, muizen en menselijke cellen. FASN-remmers worden al gebruikt bij kankeronderzoek.

Over de hele wereld lijden zo’n 10 miljoen mensen aan de ziekte van Parkinson. Een heel klein gedeelte daarvan krijgt die ziekte voor zijn/haar veertigste. De oorzaak van de ziekte is niet bekend, maar onderzoekers denken dat die met zowel met genetische als omgevingsfactoren te maken heeft. Een mutatie in het PINK1-gen veroorzaakt veranderingen in de mitochondriën, die leiden tot het ontaarden van hersencellen.
Verstreken: “Er bestaan al middelen die FASN blokkeren, omdat dit eiwit ook belangrijk is in het onderzoek en de behandeling van kanker. Die zijn vaak al getest in klinische proeven. Daardoor kunnen wij ze nu testen in verband met Parkinson.”
Tijdens hun onderzoek bij vliegen, muizen en menselijke cellen ontdekten de onderzoekers dat FASN directe invloed heeft op de mitochondriën. Mitochondriën hebben hun eigen DNA.
Verstreken: “Het PINK1-gen codeert voor het enzym PINK1. Mutaties in dat gen leiden tot een lager cardiolipinepeil in de mitochondriën. We hadden niet verwacht dat het blokkeren van FASN, een enzym dat niet in de mitochondriën zit, de effecten van de PINK1-mutatie teniet doet, maar het blokkeren van FASN verhoogt de hoeveelheid van bepaalde typen lipiden in de mitochondriën en vermindert de achteruitgang van de hersencellen.”

Nieuw onderzoek

Verstreken heeft al diverse ideeën voor nieuwe onderzoekprojecten op stapel staan, waarmee hij meer inzicht wil krijgen in het verband tussen de hoeveelheden lipiden in neuronen en de ziekte van Parkinson. “Sommige vragen moeten eerst beantwoord worden voor je een nieuwe behandeling kunt ontwikkelen. Zoals: is er een verband tussen de eerste tekenen van Parkinson de hoeveelheid lipiden in hersencellen? Hoewel we hebben laten zien dat cardiolipine het functioneren van de mitochondriën in vliegen, muizen en hersencellen kan verbeteren, zullen we dat ook bij patiënten moeten onderzoeken.”

Bron: Alpha Galileo