Aleksandra Elbakijan, initiatiefneemster van Sci-Hub (afb: WikiMedia Commons)
Volgens een Amerikaanse districtsrechtbank (pdf-bestand) in Virginia moeten webaanbieders en zoekmachines Sci-Hub boycotten. Sci-Hub is een ideële ondeneming die ten doel heeft alle wetenschappelijke literatuur vrij toegankelijk te maken. Daar hebben de uitgevers van die bladen grote bezwaren tegen. Wetenschappelijke bladen zijn een goudmijn voor die bedrijven en verenigingen. De rechtszaak was aangespannen door de Amerikaanse scheikundevereniging ACS, ook uitgever van wetenschappelijke bladen. De vereniging beweert door de activiteiten van Sci-Hub 4,8 miljoen dollar te zijn misgelopen. Die wilde zij incasseren van Sci-Hub, maar daar ging de rechter niet in mee.
Volgens het vonnis moeten webaanbieders, zoekmachines en domeinregistreerders er alles aan doen om te voorkomen dat Sci-Hub zijn/haar onwettige activiteiten ten uitvoer kan brengen. Het gaat in dit geval dan alleen om ACS-uitgaven. “Dit zou een precedent kunnen zijn waarbij derde partijen worden gedwongen mee te werken aan staatscensuur”, zegt Daniel Himmelstein van de universiteit van Pennsylvania.
Eerder dit jaar verloor Sci-Hub een rechtszaak tegen Elsevier, waarbij de organisatie een schadevergoeding van 15 miljoen dollar moest betalen. Het is niet waarschijnlijk dat dat ooit gebeurt. Initiatiefneemster de neurowetenschapper Aleksandra Elbakijan werkt vanuit Rusland en daar heeft een Amerikaanse rechter niets over te zeggen. Elbakijan heeft al vaker gezegd rechtszaken te zullen negeren.
“De uitspraak betreft niet alle zoekmachines maar alleen die actief hebben deelgenomen aan Sci-Hub zoals webstekken die gestolen teksten van ACS plaatsen. ACS gaat daar nu naar op zoek”, zei een ACS-woordvoerder.
Het verzoek van ACS en de goedkeuring van de rechter heeft onrust gewekt bij de branchevereniging van de computer- en communicatiebedrijfstak CCIA. De internetaanbieders en zoekmachines kunnen worden gedwongen zich aan de uitspraak te houden door Sci-Hub te blokkeren. Voor Sci-Hub is het dan zaak om te verhuizen. Het valt te bezien hoe snel die nieuwe webadressen kunnen worden geblokkeerd.
Niet buiten VS
De uitspraak geldt dus alleen in de VS en de vereniging heeft nog niet besloten om naar de buitenlandse rechter te stappen. Volgens een analyse van Himmelstein heeft Sci-Hub vrijwel alle artikelen van ACS (98,8%) en 85% van alle artikelen die achter de tolmuur van Crossref liggen. Hij verwacht dat de zoekmachines er niet in zullen slagen Sci-Hub te negeren.
Bron: Science