De golfstroom (rood is warm, blauw koud) (afb: WikiMedia Commons)

De Noord-Atlantische golfstroom zorgt er voor dat we hier in Noordwest-Europa relatief warme winters hebben. Door de klimaatverandering wordt die warmtebrengende golfstroom steeds zwakker, met als gevolg koudere winters in deze contreien. Die zou de laatste duizend jaar nooit zwakker zijn geweest.  Volgens de onderzoekers zou die verzwakking een gevolg kunnen zijn van de toegenomen ijssmelt en het is waarschijnlijk dat die verzwakking doorzet.Wetenschappers die betrokken zijn bij het Atlas-project, de grootste studie naar ecosystemen in de Atlantische Oceaan die ooit ondernomen is, stellen dat een verzwakkende golfstroom kan leiden tot een verkoeling van het klimaat in Noordwest-Europa en van grote invloed kan zijn op de ecosystemen in de diepere oceaanlagen. Door ijssmelt wordt er water aan het oppervlak toegevoegd met een lage soortelijke massa, waardoor het niet zinkt. “Dat heeft gevolgen voor het hele systeem”, zegt onderzoeker David Thornalley van het University College in Londen.

Het idee van het stilvallen van de golfstroom was het idee achter de Hollywoodfilm “The day after tomorrow”, waarin het noordelijke deel van de wereld een nieuwe ijstijd beleeft. Thornalley: “Dat is de sensationele versie, maar veel van de onderliggende wetenschap in de film is juist. Het klimaat zal drastisch veranderen bij een instorting van de golfstroom, al gebeurt dat in de film veel sneller en drastischer dan in werkelijkheid het geval zou zijn.” Dat Noordwest-Europa en de Noord-Atlantica zullen afkoelen lijdt geen twijfel. Dat idee is ook de drijfveer achter het Atlas-project.

Koraalriffen

Murray Roberts van de universiteit van Edinburgh (Schotland) en coördinator van het Atlas-project denkt dat die veranderingen grote gevolgen hebben voor de ecosystemen in de Atlantische Oceaan. “Daar bevinden zich in de diepe oceaan de oudste en spectaculairste koudwaterkoraalriffen en sponzen. Die systemen hangen wat hun voedsel betreft af van de stromingen in de oceaan, die ook verantwoordelijk zijn voor het verspreiden van de larven. Deze ecosystemen zijn heel gevoelig voor klimaatveranderingen.”

Om erachter te komen hoe het systeem over langere periodes verandert, verzamelen de Atlas-onderzoekers sediment van de oceaanbodem. Dat is daar terechtgekomen door de stromingen. De grootte van de sedimentdeeltjes is een maat voor de kracht van de golfstromen in de tijd.

Potsdam-institituut

De bevindingen van de Atlas-onderzoekers worden ondersteund door een onderzoek van het instituut voor klimaatonderzoek in Potsdam (D). Daarin werd gekeken naar gegevens uit klimaatmodellen om bevestiging te krijgen dat patronen van oppervlaktetemperaturen van water een goede maat zijn voor de kracht van de golfstroom. Er rolde uit dat die kracht al sedert de jaren ’50 snel afneemt als reactie op de klimaatverandering. De Potsdam-onderzoekers willen nu bekijken of een voortgaande ijssmelt zal leiden tot een verdere verzwakking of zelfs helemaal stilvallen van de golfstroom.

Bron: BBC