Aantal gepubliceerde artikelen (afb: NSF)

China is in 2016 Amerika voorbijgestreefd waar het gaat om het aantal wetenschappelijke artikelen. Dit jaar bleek echter ook dat het aantal gevallen van wetenschappelijke fraude en wetenschappelijk wangedrag in China is gestegen. Het land probeert met richtlijnen paal en perk aan de keerzijde van ambitie te stellen.

Als je naar de cijfers van de NSF (de Amerikaanse tegenhanger van de NWO) kijkt in vergelijking met de VS, Japan, India en de EU, dan valt de spectaculaire stijging van China op: van 87 000 in 2003 naar 426 000 in 2016. Die stijging zou ongeëvenaard zijn en weerspiegelt de grote ambities van het land (niet alleen op het gebied van de wetenschap, overigens). De cijfers tonen echter ook dat de inhaalrace van China samenvalt met een vermindering de laatste drie jaar tot 2016 in Amerika, Japan en de EU. Die daling zou te maken kunnen hebben met het scherpere toezicht op de deugdelijkheid van de artikelen in de VS en de EU en kennelijk ook in Japan, maar dat is slechts speculatie.
Aantallen wetenschappelijke artikelen zeggen wel wat maar lang niet alles over de wetenschappelijke meerwaarde. Daarbij gaat het vooral om onderzoek dat met publiek geld is gefinancierd. Daarnaast is er ook industrieel of door stichtingen gefinancierd onderzoek. Verder heeft de publicatiedrift ook te maken met de al jareenlang afgedwongen publicatiedwang en dus met de neiging zo snel mogelijk te publiceren: liever drie verhalen dan een. Dat heeft natuurlijk weer alles met het beschikbaar stellen van al dan niet publieke fondsen te maken. Daar komt nog eens bij dat het ene artikel wetenschappelijk gezien ver uitsteekt boven het andere, maar ook maar voor een telt.

Fraude

Wat betreft het aantal teruggetrokken artikelen vanwege nepbeoordelingen is China fier nr. 1 (afb: www.wes.org)

Ambitie en fraude liggen vlak naast elkaar. Het wetenschappelijke (?) tijdschrift Tumor Biology trok het vorig jaar 107 artikelen terug. De Chinese auteurs hadden hun artikelen laten lezen door spookbeoordelaars. Het tijdschrift is door tijdschriftbeoordelaars dan ook als onbetrouwbaar van de impactindexlijst gehaald die aangeeft hoe hoog een tijdschrift staat aangeschreven.
De Chinese overheid was niet blij en startte een groot onderzoek naar meer dan vijfhonderd wetenschappers. In een groots opgezet proces werden 11 onderzoekers vrijgesproken, werd de zaak tegen 24 onderzoekers nog verder onderzocht en werden 486 wetenschappers schuldig verklaard aan verschillende vormen van wetenschappelijk wangedrag en verschillende mate van betrokkenheid.

De schuldig bevondenen zijn, zoals in China te doen gebruikelijk, streng gestraft, maar het is natuurlijk overduidelijk dat de Chinese overheid op zijn minst voor een deel schuldig is door de onderzoekers onder zware druk te zetten. China moest scoren!

Fraude is van alle tijden en loopt van het ‘fatsoeneren’ van de onderzoeksresultaten en het overschrijven tot het totaal verzinnen van die resultaten. Daar komen ijdelheid, geldingsdrang, geld en andere ingrediënten bij kijken, maar daarbij spelen beleidsbepalers een niet te onderschatten rol. Die hebben geen idee waar het over gaat, maar kunnen (soms) wel rekenen. Alleen cijfers tellen dan. Dat geldt in China, maar even goed in in Nederland, Amerika of Brazilië.

Ongetwijfeld is het verhaal van het neptijdschrift “Tumor Biology” er een van veel meer. Waarschijnlijk zijn de vijfhonderd opgejaagde wetenschappers maar een klein deel van het malverserende wetenschappelijke leger. Het wordt tijd dat de overheid eens wat volwassener met het fenomeen wetenschap (en wetenschappelijke vooruitgang) omgaat, maar zal dat ooit gebeuren?

Bron: Le Monde